Ukrayna savaşı başladığından bu yana her yönüyle Türkiye'yi etkilemeye devam ediyor. Gelişmeler gösterdi ki, Karadeniz'deki Türk varlığına yönelik tehditler savaşın meydana getirebileceği kimi neticelerle de ilişkili... Tüm transit yollarınimkanların kısıtlanması, Rusya'nın Karadeniz'e tümüyle inmesi, sıcak çatışma vb. Bu endişeleri asgariye indirme konusunda en etkili çerçeve şüphesiz Montrö Boğazlar Sözleşmesi oldu. Geçtiğimiz günlerde tahıl ürünleri başta olmak üzere "Ukrayna'dan çıkma imkanı bulunmayan ürünlerin nakilleri için neler yapılabilir" tartışmasında da Montrö gündeme geldi. Çünkü bu sözleşme ve Türkiye'nin buradaki egemenlik hakları olmasaydı, bırakın bölgeyi, savaş çoktan dünyayı kuşatmıştı! Montrö'nün, Cumhuriyetin o ilk yıllarında nasıl bir siyasidiplomasi süreciyle oluşturulduğuna yönelik bir bilgiyi paylaşmak ve hatırlatmak faydalı olacaktır."Kayıt Dışı Anılar; 20 Diplomat Anlatıyor" adlı kitap büyükelçi Ender Arat'ın koordinatörlüğünde hazırlanmış. Ender Bey güzel işlere imza atıyor. Kitapta Büyükelçi Murat Ersavcı'nın Montrö Boğazlar Sözleşmesinin nasıl imzalandığına ve Atatürk'ün bu ortamı hazırlarken nasıl bir diplomasi kullandığına yönelik anısı dikkatimi çekti. Montrö'nun tıpkı bugünlerde olduğu gibi çokça konuşulduğu bir dönemde Avustralya'da ilk parlamento binasında bir serginin açılışı yapılacaktı. Ersavcı da Türkiye'nin Büyükelçisi olarak davet edilmişti. Törende bu parlamentoda 1923-1929 arasındaki görev yapan ilk Başbakan Stanley Melbourne Bruce'nin teşhis edilen eşyaları da vardı. Bunlar arasında Mustafa Kemal Atatürk'ün imzalı bir fotoğrafı ve bir sigara tabakası bulunuyordu. İlginç olansa Bruce'nin Atatürk'ün o fotoğrafını ölene dek masasında eşinin fotoğrafının yanında tutması ve o tabakayı ölene dek kullanmış olmasıydı. Daha da önemlisi bu eşyaların Bruce'ye verilme sebebiydi. Çünkü Avustralya eski başbakanı Bruce, Montrö konusunda tıkanan görüşmelere Türkiye lehine önemli müdahalelerde bulunmuştu. Hatta 1936'da Montrö'nün imzalanması ile birlikte İngiltere Kralı 8.Edward'ın