Savaşta ticari sözleşme geçerliliğini koruyor mu

Mücbir sebep, bir kimsenin borcunu yerine getirmesinin imkansızlaştıran ve bu imkansızlaşmadan borçlunun sorumlu tutulamadığı hallerdir. Yani, borçlunun borcunu yerine getirmesinin, borçlunun kusuru olmadan imkansızlaştığı bir hali anlatır. Mücbir sebebe borçlu kendi kusuru ile sebep olmuşsa, sorumluluk devam eder.Türk Borçlar Kanunu Md 136'ya göre bir borcun yerine getirilmesi, borçludan kaynaklanmayan sebeplerle imkansız hale gelirse, borç sona erer.Savaş, hiç şüphesiz ki, hukuken mücbir sebeptir. Eğer savaş sebebiyle bir Ukrayna firması, Türk firması ile yaptığı sözleşmeyi yerine getiremezse, bundan sorumlu olmayacaktır.Bir an için, Rus - Ukrayna savaşı ön görülemez miydi, diye sorulabilir. Keza şimdi anlaşılıyor ki, Rusya'nın, Ukrayna - Donbas Bölgesindeki faaliyetleri, ABD'nin Dedeağaç'ta askeri üs kurması, bu savaşın çıkacağına işaret etmiş. Fakat bunu 'basiretli bir tacir'in öngörmesi mümkün değildir.Rusya ile ticaretHer ne kadar Rusya savaşan taraf olsa da, savaş Rusya topraklarında değil. Savaşın Rus firmaları bakımından mücbir sebep olarak kabul edilmesi, çok istisnai bir durum olacaktır.Ancak, Rus bankalarına uygulanan yaptırım nedeniyle bir Rus firmasının Türk alıcısına, ya da tersi, satış bedelini uluslararası bankacılık sistemi üzerinden göndermesi mümkün olmuyorsa, temerrüt de söz konusu olmayacaktır. O halde, Ukrayna Savaşı'nın Rusya bakımından en önemli sonucu, savaşa bağlı yaptırımlar nedeniyle ödemelerde yaşanacak gecikmelerden, temerrüt ve sonuçlarından sorumlu olmamaktır.Uluslararası hukukViyana Satım Sözleşmesi diye adlandırılan Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın (CISG) 79'uncu maddesi mücbir sebebe işaret ediyor; taraflardan birinin yükümlülüklerini ifa etmemesinin, denetimi dışında kalan bir engelden kaynaklandığını ve bu engeli, sözleşmenin kurulması anında hesaba katmasının veya engelden ve sonuçlarından kaçınmasının veya bunları aşmasının kendisinden makul olarak beklenemeyeceğini ispatlaması halinde, ifa etmemeden dolayı sorumlu tutulmaz.var taboolaDivId "";var taboolaPlacement "";if (adServiceConfig.isMobile()) {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_mobile1_milliyet-" 6708360;taboolaPlacement"Mid Article Thumbnails_mobile1_milliyet";}else {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_desktop1_milliyet-" 6708360;taboolaPlacement "Mid Article Thumbnails_desktop1_milliyet";}window._taboola window._taboola || ;_taboola.push({ mode: 'thumbnails-mid-a', container: taboolaDivId, placement: taboolaPlacement, target_type: 'mix' });_taboola.push({ article: 'auto', url: 'https:www.milliyet.com.tryazarlarprof-dr-erol-ulusoysavasta-ticari-sozlesme-gecerliligini-koruyor-mu-6708360' });Viyana Satım Sözleşmesi'ne göre, Ukrayna ve Türkiye'de bulunan alıcı veya satıcı, ithalat veya ihracaat sözleşmesini yerine getiremezse ve bunun sebebi de savaş ise, sözleşmeyi ifa edememekten dolayı sorumlu tutulmazlar.Somutlaştırırsam, Ukrayna'dan bir ihracaatçı ile yapılan 20 ton kırmızı buğday alım sözleşmesini, Ukraynalı firma savaş sebebiyle yerine getirmezse, bundan mesul değildir. Tabii ki, avans almışsa, iade edecektir.Bunun tersi de geçerli, Ukraynalı bir ihtalatçı, bir Türk tekstil firması ile yaptığı 5 bin adet pantolon satın alma sözleşmesini savaş sebebiyle yerine getiremeyeceğini bildirirse, Türk firması maalesef dikimini tamamlayıp ve teslime hazır hale getirdiği pantolonları başkalarına pazarlamak zorunda kalacaktır.Fakat, eğer ürün Ukrayna gümrüğüne kadar varmış ve daha gümrükten çekilmemişse, Türk ihracaatçı firma için işte asıl büyük zarar burada olacaktır. Alıcısı belli olduğundan, kendisi gidip Ukrayna gümrüğünden geri de alamaz.Keza hukuken mülkiyetin ne zaman alıcıya geçtiğinin tespiti çok önemlidir.Acaba, karşılıklı olarak ürün savaş başlamadan teslim alınmış, henüz parası ödenmemişse, Türk veya Ukraynalı alıcı, savaşı mücbir sebep olarak gösterip satın aldığı parayı ödememezlik edebilir mi 1000 adet gelinlik satın alan bir Ukrayna firması,