Washington kulislerinde Kevin Hassett'in adı yeni FED başkanı olarak daha sık telaffuz edilmeye başladı. Piyasalar "dovish/ güvercin mi olur, faizleri ne kadar indirir" diye tartışıyor. Oysa asıl mesele, Trump'ın kafasındaki yeni hegemonya modelinde FED'in nasıl bir role zorlanacağı…

1.GİRİŞ

Washington'da şu sıralar sık sorulan soru şu:

"Powell'dan sonra FED'in başına kim geçecek"

Kulislerde bir isim öne çıkıyor: Kevin Hassett. Piyasa profesyonelleri onu "daha güvercin, daha büyüme yanlısı" bir aday olarak okuyor. Tahvil piyasası, faiz indirimi ihtimallerini fiyatlıyor; borsa "acaba yeni bir para bolluğu dönemi mi geliyor" diye kendi hesabını yapıyor. Fakat bence daha derin bir soru sormak gerekiyor:

"FED başkanı seçimi, sadece faiz patikasıyla ilgili teknik bir karar mı, yoksa ABD hegemonyasının tarzını değiştirme projesinin kritik bir halkası mı"

Ben Trump'ın yaklaşımını şöyle okuyorum: ABD'yi küresel bir holding, kendisini de bu holdingin "patronu" olarak kurguluyor. FED başkanı ise bağımsız bir merkez bankası yöneticisi değil, bu holdingin CFO'su: Yani patronun stratejik önceliklerine göre para politikasını ayarlamakla görevli üst düzey finans yöneticisi.

Bu çerçeveden bakınca Kevin Hassett senaryosu, sıradan bir isim değişikliğinden çok daha fazlası.

2. TRUMP'IN "YERLİ VE MİLLİ" PARA POLİTİKASI

Biz Türkiye'de "yerli ve milli" ifadesine alışığız. Trump'ın para politikası tasavvurunu da benzer bir başlıkla özetlemek mümkün. Piyasaların "dovish / güvercin" dediği bu çizgi dört temel hedef etrafında şekilleniyor:

Birinci Hedef: Biraz daha yüksek enflasyon.

FED'in resmi hedefi yıllardır yüzde 2 civarında. Bu, küresel finansal sistemin "sakin liman" ihtiyacına göre tasarlanmış bir çıpa. Oysa Trump için yüzde 2'lik enflasyon, Wall Street elitlerinin lüksü. Kendi seçmeni açısından yüzde 3–5 bandında bir enflasyon katlanılabilir bir bedel olarak görülüyor. Çünkü bu ortamda şirket kârları, borsa ve gayrimenkul fiyatları daha hızlı şişebiliyor; borçların reel yükü nispeten azalıyor.

İkinci Hedef: Daha zayıf dolar.

Trump yıllardır "aşırı değerli dolardan" şikâyet ediyor. Güçlü dolar, küresel güç sembolü olsa da, aynı zamanda Amerikan ihracatçısını ve sanayicisini zorluyor. Trump'ın zihninde "strong dollar, strong America / güçlü dolar güçlü Amerika" yerine "competitive dollar, strong exporter / rekabetçi dolar, güçlü ihracatçı" formülü var. Kısacası doların bir miktar zayıflaması, onun gözünde bir zaaf değil, ticari rekabeti güçlendiren bir tercih.

Üçüncü Hedef: Daha az dış ticaret açığı

Trump'ın siyasetini anlamak için uzun teorilere gerek yok. Onun için dış ticaret açığı, neredeyse ulusal onur meselesi. Bugün Çin'le, dün Meksika ve Almanya'yla kavgasının merkezinde bu var. Gümrük vergileri, ikili anlaşmalar, "adil olmayan ticaret" söylemi hep buna hizmet ediyor. Zayıf dolar da bu politikanın doğal bir uzantısı: Kuru aşağı çekerek ithalatı pahalılaştırmak, ihracatı avantajlı kılmak.

Bu bana biraz Sayın Nebati'nin Türkiye Ekonomi Modeli'ni hatırlattı!… Sonuçlarını hepimiz biliyoruz…

Dördüncü Hedef: Kendi sosyolojik tabanını güçlendirmek.

Bu para politikasının sınıfsal adresi çok açık: Orta ve alt-orta sınıf beyaz seçmen, muhafazakâr Protestan (WASP) küçük tüccar, orta boy imalatçı, kasaba ve şehir KOBİ'leri….

Trump, "Wall Street değil, Main Street" diyerek aslında şunu söylüyor: "FED küresel finansın değil, benim seçmen kitlesinin hizmetinde olsun."

İşte tam bu noktada "Trump Reis (!)" benzetmesi devreye giriyor. Nasıl ki bizde "yerli ve milli" söylemi, para politikasını iç siyasetin hizmetine koşan bir popülist sağ para politikasıyla iç içe geçti; Trump'ın arzusu da FED'i, kendi politik ajandasına tam entegre bir araç hâline getirmek.

Yani Trump aslında şunu söylemek istiyor: "Benim 'yerli ve milli para politikam', New York'taki finans elitinden çok, Ohio'daki küçük makine atölyesini, Teksas'taki benzin istasyonunu hedefliyor. Hamdolsun…"

3. KEVİN HASSETT BU TABLONUN NERESİNDE

Pekiyi, Kevin Hassett bu resmin neresine oturuyor Hassett, Trump'a yakın, arz yönlü politikaları savunan, büyüme yanlısı bir iktisatçı. Piyasaların gözünde Powell'a kıyasla daha "güvercin": Faizleri daha hızlı ve daha derin indirmeye, enflasyon hedefini daha "esnek" yorumlamaya yatkın bir profil çiziyor. Aynı zamanda bizde rahmetli Yiğit Bulut'un benzeri bir kariyere sahip:

Hassett akademik kökenli bir iktisatçı; uzun süre American Enterprise Institute (AEI)'de çalıştı. 2017–2019 arasında Trump döneminde Council of Economic Advisers (CEA) Başkanı (yani Beyaz Saray baş ekonomisti) idi. COVID döneminde Trump'a "senior advisor / baş danışman" olarak geri döndü; 2025 itibarıyla Ulusal Ekonomi Konseyi Direktörü. Kamuoyunda "Dow 36,000" kitabı ve görece iyimser, piyasacı, arz yönlü (supply-side) çizgisiyle biliniyor.

Şimdiki FED Başkanı Jerome Powell, Volcker–Greenspan–Bernanke–Yellen hattının devamıydı: Bu çizgiye göre FED Başkanı'nın ana görevi enflasyonu kontrol altında tutmak, finansal istikrarı korumak, FED'in kurumsal bağımsızlığını mümkün olduğunca sürdürmekti.