Altay tanklarımız, 1000 dönüm büyüklüğünde bir kampüste üretiliyor. Tesiste iki ana bölüm var. İlk bölümde milli imkânlarla yapılan motor ve güç gruplarının üretildiği BMC Power tesisi var.

Spor otomobil sevenler bilirler, o arabalar farklı istasyonlarda kümelenmiş işçiler tarafından üretilir, sonra birleştirilir. Altay da benzer istasyonlarda, aynı şekilde üretiliyor.

Önce aile sonra küresel bir iş insanı...

Önce İstanbul-Hatay uçtuk, ardından İskenderun sonra Osmaniye'ye geçtik.

Osmaniye'den Hatay'a dönüp oradan Ankara'ya geçtik.

Ankara'da Altay Tankı ve BMC tesislerini dolaştıktan sonra İstanbul'a döndük.

Sabah hava aydınlanmadan başlayan, hava karardıktan sonra biten uzun bir gün oldu.

Bu süre zarfında Fuat Tosyalı'ya dair birden çok gözlem yapma fırsatı buldum.

En çok etkilendiğim iki özellik için ayrı bir kutu açma ihtiyacı duydum:

Birincisi Fuat Tosyalı'nın torunlarına duyduğu sevgi.

Hatay'dan İskenderun'a geçerken torunları görüntülü aradı, bir dede sabrıyla tüm sorularına cevap verdi, mutlu oldu.

Telefonu kapattığında "Torunlarım aradığında eğer imkânsız değilse mutlaka telefonu açarım, Bunu sadece onlar için yaparım" dedi.

Kızım aradığında aynı duyguyla yaşadığım için hoşuma gitti bu sevgi ayrıcalığı.

Fuat Tosyalı'nın dede yanından sonra küresel iş insanı yanını tesise girdikten beş dakika sonra fark ettim.

Bir gece önce BBC World'de Hintli bir çelik firmasının Almanya'nın çelik devi ThyssenKrupp'u almak üzere teklif verdiğini okumuştum, Fuat Bey'e onu söyledim.

Şaşırma ifadesi beklerken haberdeki tüm detaylardan fazlasını aldım cevabında.

Günün ilerleyen saatlerinde yeşil üretim yaptıkları için Almanya'daki en büyük su borusu projelerinden birini aldıklarını öğrendiğimde konu aydınlandı.

İlk ihracatını 1996'da yapan, Cezayir'den Angola'ya Libya'dan İspanya'ya kadar bir sürü yerde fabrikalar kurmuş birisi pazarındaki küresel gelişmeleri bu kadar yakından takip etmese, bu başarıyı sağlayamazdı zaten.

Almanya'nın 1980'li yıllarda sattığı tanklar için yurt dışında kullanılamaz şartı koyduğu bir ülkeyiz biz.

Aynı Almanya, Fırtına Obüsü üretimi sürecinde de Türkiye'ye resmen ilan edilmemiş bir ambargo uygulamıştı.

Altay tanklarımızın üretimini izlemek için BMC Ankara Üretim Kompleksi'ne girerken aklımdaki bilgilerin verdiği rahatsızlıktan kurtulmayı umuyordum.

Tesisin dışına çıktığımda Almanya'ya olan öfkem geçmiş hatta sayelerinde kendi üretimimizi yaptığımız için teşekkür etme noktasına gelmiştim.

Almanya'nın 1980'li yıllarda sattığı tanklar için yurt dışında kullanılamaz şartı koyduğu bir ülkeyiz biz.

Aynı Almanya, Fırtına Obüsü üretimi sürecinde de Türkiye'ye resmen ilan edilmemiş bir ambargo uygulamıştı.

Altay tanklarımızın üretimini izlemek için BMC Ankara Üretim Kompleksi'ne girerken aklımdaki bilgilerin verdiği rahatsızlıktan kurtulmayı umuyordum.

Tesisin dışına çıktığımda Almanya'ya olan öfkem geçmiş hatta sayelerinde kendi üretimimizi yaptığımız için teşekkür etme noktasına gelmiştim.

YERLİ VE MİLLİ MOTOR VE GÜÇ GRUPLARI

Altay tanklarımız, 1000 dönüm büyüklüğünde bir kampüste üretiliyor.

Tesiste güvenlik son derece sıkı.

Tesiste iki ana bölüm var.

İlk bölümde sadece Altay tanklarının değil Fırtına Obüsü ve yeni nesil zırhlı araç gruplarında kullanılan, yerli ve milli imkânlarla üretilen motor ve güç gruplarının üretildiği BMC Power tesisi var. Burada 400 ve 600 beygirlik motorlar, 1000 ve 1500 beygirlik güç grupları sadece üretilmiyor, test de ediliyor. Tesisi gezerken Fırtına Obüs motorlarından birisinin 400 saatlik testi devam ediyordu.

HEPSİNİ YAZAMAM AMA ANLATABİLİRİM...

Tank ve zırhlı araçlarda kullanılan çelik normal çelik ürünlerinden farklı. Haliyle bu çeliği kesme ve şekillendirme işlemleri de son derece önemli ve yüksek teknoloji gerektiriyor. ABD'nin Abrahams tanklarını yenilemek için kendi ülkesinde kurduğu ve dünyanın en büyük tesisinden sonraki ikinci büyüklükteki tesiste, bu kesme ve şekillendirme işlemlerine dair tüm yatırımlar yapılmış ve üretim aralıksız devam ediyor.

ALTAY'IN ROBOT KAYNAKÇILARI...

Spor otomobil sevenler bilirler, o arabalar farklı istasyonlarda kümelenmiş işçiler tarafından üretilir, sonra birleştirilir. Altay da benzer istasyonlarda, aynı şekilde üretiliyor. Üst blok üretiminde kaynak robotları, özel platforma alınmış çeliğin üzerinde arı gibi çalışıyor. Fotoğraf çekmek istediğimde hemen izin vermediler.

Önce platformun açısı düzeltildi, görünmesi istenmeyen noktalar kamera açısından çıkarıldı, sonra fotoğraf çekildi. İnsan ikinci bir kare çekelim mi diye soramıyor zira Altay'ın envantere girişini geç bırakmaktan korkuyor. Şaka değil, tankın özel bir yerindeki bölüm için tam sekiz ayrı tankı söküp, birleştiren bir emek ve zaman maliyetiyle yapılıyor orada işler.

ALT BLOK VE PALETLER...

Üretim birbirine geçmiş binalarda devam ediyor. Altay'ın özel boyası yapıldıktan sonra alt blok ve üst blok yan yana yeni üretim aşamalarına geçiyor. Altay bir sürü elektronik özelliğe sahip, hidrolik sistemi son derece önemli. Alt blok içinde işçilerin kablo çekme çalışmalarını izledim bir süre. Her şeyin yeri belli, her santim için üretim planlaması yapılmış. Mesela güç ünitesinin yerleştiği bölümde bir parmaklık bile boşluk yok.

Paletler gelmiş, namlular hemen yana dizilmiş. Alt bloğun tüm işi bittiğinde üst blokla birleşecek ve sonra namlusu ve ASELSAN'ın ürettiği sistemler takılacak.

AYDA 8 ALTAY...

Seri üretin hattından çıkan ilk Altay tankı Türk Silahlı Kuvvetleri'ne çok yakın bir zamanda teslim edilecek. Yıl sonuna kadar iki tane daha envantere girecek. Üretim planlaması her ay sekiz Altay'ı teslim edecek şekilde yapılmış. Üretmek yetmiyor, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs'ta Altay için bakım atölyeleri hazırlanmış. Devlet Demir Yolları, Altay tanklarının naklinde kullanılacak özel vagonları üretmeye başlamış. Yeni tank yeni bir eğitim süreci demek ama o konuda da önlem alınmış, şimdiden simülasyon eğitimleri başlamış. Bu tesiste aynı zamanda envanterdeki tankların bakım ve gövde yenileme işlemleri de yapılıyor ki, kumlamadan başlayarak oldukça ağır bir süreçtir. Hem yeni tanklar üretilecek hem de eski tanklar yenilenecek.

TEST SAHASI...

Tesiste dikkat çeken bir diğer hummalı iş, Türk bayrağının hemen altında çalışmaları devam eden test alanı. Her zırhlı aracın tırmanabildiği bir açı var ki benim gördüklerim arasında 70 derecelik bir yokuş da vardı. Tüm tanklar ve zırhlı araçlar hem o yokuşlarda, hem engebeli arazide hem de sudan geçiş testlerine aynı alanda girecek. Test alanı dediğime bakmayın siz, 300 dönümlük dev bir alandan söz ediyorum.

OKUMUŞ ÇOCUKLAR...

BMC Ankara Üretim Kompleksi tam kapasiteye ulaştığında bin 500'ün üzerinde mühendis ve işçiden oluşan bir Ar-Ge ve üretim ekibi olacak. Ayrıca, Entegre Lojistik Destek Faaliyetleri kapsamında modern bir Eğitim Merkezi de tesis içerisinde yer alacak.

Üst blok üretiminde kaynak robotları, özel platforma alınmış çeliğin üzerinde arı gibi çalışıyor.

Aynı anda dört belgeseli yaşamak...

İskenderun'da faaliyet gösteren Tosyalı Demir Çelik Sarıseki Tesisi, yılda 4 milyon ton yassı çelik üretiyor.

Tesisi gezmeye başlamadan önce kafamda bin 200 derece sıcaklıkta çalışan işçiler, solunması zor hava beklentisi vardı, içeri girdikten sonra aynı anda üç belgelseli bir arada yaşadım, sırasıyla anlatayım: