Bir o kalmıştı

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ABD gezisi bu defa geçmişte yaptığı gezilere kıyasen çok daha büyük gürültüye yol açtı. Bir yanda Başkan Trump'ın bol iltifatlı sözleri ve jestleri öte yanda ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Trump'ın Ankara Büyükelçisi Tom Barrack'ın her türlü patavatsızlığın sınırlarını zorlayan küstahça beyanları... Derken Türkiye'nin hiç hesapta yokken Boeing firmasından 250 adet yolcu uçağı ile yine ABD'den 70 milyar metreküp sıvılaştırılmış doğalgaz alacağının açıklanması...

Kamuoyu bunlarla meşgul edilirken yıllar öncesinden anımsadığımız bir "temcit pilavı" yeniden ısıtılıp masaya sürüldü:

Fener Rum Patrikhanesi'nin Heybeliada'da yüksekokul -veya fakülte- düzeyinde bir ruhban okulu açma davası.

Bu hikâyeyi "temcit pilavı"na benzetişim boşuna değil.

Patrikhane, özellikle ABD yönetimini, bu isteklerini Türkiye'ye ileterek baskı yapmaya yıllardır zorlamaktadır. Birine de biz (Türk gazetecileri) 1986 yılında, o tarihte başbakan olan merhum Turgut Özal'la Hindistan'da Ganj Nehri üzerinde tekne ile dolaşırken denk gelmiştik. O sırada bir başka tekneyle oraya gelen, ABD'nin 1976-1980 arası başkanı olan Jimmy Carter, Özal'dan "ruhban okulunun açılmasını" istemişti.

ok genç olanlar anımsamaz ama 1960-1970 arasında Türkiye'de sayılamayacak kadar çok "özel yükseköğretim kurumu" açılmıştı.

Bunların bir yasal dayanağı var mıydı İtiraf edeyim ki anımsamıyorum. Devlet bu başıboşluğu önlemek için 1970'te özel bir yasa çıkardı ve tüm özel yükseköğretim kurumlarını ya kapanmaya ya da resmi üniversiteler bünyesine katılmaya mecbur etti. Bu düzenlemeye özel yükseköğretim kurumlarının sahipleri dahil kimseden itiraz gelmedi.

Papaz Athenagoras, 1949 yılı sonlarında ABD Başkanı Truman'ın özel uçağı ile Türkiye'ye getirilip Fener Patriği yapıldı. Ancak Athenagoras patrik olur olmaz ruhban okulunun bir "ortodoks üniversitesi" haline getirtileceğini ve İstanbul'un, Ortodoks dünyasının merkezi yapılması gerektiğini ileri sürdü. 1950 seçimleri öncesinde Fener Patriği Athenagoras, Demokrat Parti ileri gelenleri ile konuşarak İstanbul'da 100 bin civarındaki Rum oyuna karşılık Heybeliada Ruhban Okulu'nun "yüksekokul" yapılması sözünü aldı. (S