Ülke olarak özellikle son on yıldır orman yangınları ile ciddi bir şekilde mücadele ediyoruz. Bu mücadele zaman zaman görmezden gelinse de bugün aynı anda birden çok yerde başlayan büyük çaplı yangınlarda devlet millet el ele vererek büyük bir seferberlik örneği gösteriyor. Bu seferberlik konunun tıpkı depremler gibi afet yönetimi bazlı yeniden ele alınmasını da zorunlu kılıyor. Orman konusu hassas bir konu. Yanan sadece ormanlarımız, orman içindeki canlılarımız değil. Eskişehir'de orman yangınına müdahale eden beşi gönüllü beşi orman işçisi olmak üzere on kahraman evladımızı alevlere şehit verdik. Üzüntümüzü anlatacak kelimeler yok.

Orman Yangınlarıyla Mücadele ve Yeşil Vatan

Orman yangını ile mücadele tıpkı vatan savunması gibidir... Bunun için birlikte düşünmeli, birlikte hareket etmeli ve birlikte çalışmalıyız. Bir tarafta Bursa'da orman yangınını söndürme çalışmalarına destek olmak üzere yola çıkan ve traktörüne bağladığı tankerin lastiğinin patlamasına rağmen bölgeye canhıraş ulaşan 64 yaşındaki çiftçi Ramazan Amcanın gösterdiği fedakarlık var. Diğer tarafta ise özellikle sosyal medyada "uçaklar, helikopterler nerede, yangına havadan neden müdahale edilmiyor, o kurumun bütçesi buraya aktarılsaydı ya" diyerek olayları siyasi mecralara çekmek isteyen bir kesim var.... Bu kesim hep dünyadan örnekler veriyor. Halbuki dünya örnekleri incelendiğinde Türkiye'nin nasıl geliştiği, nasıl ileri bir sistem kurduğu karşılaştırmalı olarak görülebiliyor.

Türkiye'nin orman yangınları ile verdiği bu başarılı mücadele uluslararası raporlara da yansımış durumda. Avrupa Orman Yangın Bilgi Sistemi (EFFIS) Raporuna göre, 2020-2024 yılları arasında orman varlığına göre yanan alanların oranı, Fransa'da % 0,11; Türkiye'de % 0,17; İspanya'da % 0,40; İtalya'da % 0.74; ABD'de % 0,84; Yunanistan'da % 0,94; Portekiz'de % 1,15; Kanada'da ise % 1,59... Veriler ortadayken Türkiye'de orman yangınları ile yapılan tüm çalışmalar ve verilen bu büyük mücadele neden görmezden geliniyor, anlaşılması zor...

Yangın ateşi elbet söner ancak fitne ateşi

Geçmişten günümüze ABD'de ve Avrupa'da aylarca söndürülemeyen birçok orman yangını örneği var... Oralarda da yangın büyüyor, alevler şehirlere kadar dayanıyor. Ancak kimse çıkıp da bu yangınlarla mücadelede verilen emek ve özveriyi görmezden gelmiyor... Ya da çıkıp "Türkiye'nin neden supertanker yangın söndürme uçağı yok" demiyor. Çünkü dünyada bu tip yangın söndürme uçağı en son 2021 yılında ABD tarafından kullanıldı. Daha sonra kargo uçağı olmak üzere National Airlines'a satıldı. Yani böyle bir uçak şu anda dünyada yok.

Geçtiğimiz günlerde; yine bu köşede "Orman yangınlarıyla mücadelede Türkiye" başlıklı bir yazı kaleme almıştık. Ülkelerin orman yangınlarıyla ilgili araç, gereç, uçak, helikopter ve personel sayıları ile ilgili bir değerlendirmede de bulunmuştuk. İstatistiki bilgilere bakıldığında da Türkiye, orman yangınlarıyla mücadelede dünyanın en iyi organize olmuş ülkelerinden biri. Bu işi ciddi anlamda dert edinen insanlar var, verilen büyük bir mücadele ve emek var.

Yaz mevsiminin başından bu yana ülke çapında çıkan binlerce orman yangınına, hâlihazırda 27 uçak, 105 helikopter, 6 bine yakın kara aracı, 25 bin kahraman orman çalışanı ve 132 bin orman gönüllüsü ile dünya standartlarının çok çok üzerinde cansiperane bir şekilde müdahale edildi, ediliyor. Türkiye'de ormanlar 14 insansız hava aracı (İHA) ve 776 gözetleme kulesiyle 7/24 takip ediliyor. Yangınlar iki dakika içerisinde tespit edilebiliyor. Türkiye yangınlarla mücadelede İHA kullanan iki ülkeden biri, dünyada sadece beş ülkenin sahip olduğu yangın yönetim uçaklarından biri yine Türkiye'de bulunuyor. Yangına müdahale süresi ise 45 dakikadan 11 dakikaya düşmüş durumda...

Elbette, yapılan icraatlar beğenilmeyerek eleştirilebilir, ancak orman yangınları ile bu kadar yoğun bir şekilde mücadele edilirken, canlar yitirirken olayları siyasete dökmek, yalan yanlış bir çok bilgiyi sosyal medyada servis etmek... İşte bu farklı bir şey. Yüreğimiz zaten yanıyor, diğer tarafta ise bazı gruplar yeni bir yangına fitne odunu taşımayı tercih ediyor. Özellikle sosyal medyada yangınlarla ilgili atılan mesajların üçte birinin sahte ve bot hesaplardan gönderiliyor olması meselenin nasıl bir manipülasyon içerdiğini de gösteriyor.

Afet yönetimi, dirençlilik ve orman yangınları

Türkiye'deki orman yangınlarının büyük bir bölümü insan kaynaklı ve hatta bazıları sabotaj ve kasıtlı olarak çıkarılıyor olsa da bu yangınların ortaya çıkmasında elli yıllık düzensiz şehirleşmenin de etkisi büyük. Orman yangınları bir doğa olayı, ancak aynı zamanda bir şehirleşme ve iklim sorunu... Dolayısıyla hem çevre ekosistemini hem de insan yaşamını derinden etkileyen bu meseleyi afet boyutuyla ele almak ve her türlü krize karşı dirençlilik geliştirmek için çok boyutlu düşünmek zorundayız. Orman yangınları, sadece doğaya değil, aynı zamanda sosyal, kültürel ve ekonomik yapıya da büyük zararlar veriyor. Bu nedenle orman yangınlarının zamanında kontrol altına alınması ve söndürülmesi kadar yangına dirençli alanlar oluşturmak da ortaya çıkacak olumsuz etkilerin en aza indirilmesinde oldukça önemli bir rol oynuyor. Orman yangınlarıyla mücadelede ise merkezi yönetim ve yerel yönetimler kadar STK'lar ve gönüllüler de büyük önem arz ediyor.