Türkiye'nin Balkanlar'daki manevi uzantısı, kardeş ülkemiz Bosna'da son günlerde yaşanan tartışmalar can sıkıcı bir seviyeye ulaşmış durumda. Çünkü savaştan itibaren iyi kötü bir barışı koruyabilmiş Bosna'da tekrar bölünme ve iç savaş tartışmaları başlamış durumda.

Aslında Bosna'da tam olarak bir istikrar oluşup oluşmadığı hep tartışmalıydı.

1990'larda yaşanan savaşın, katliam ve soykırımın neticesinde ortaya çıkan Dayton Anlaşması'nın üzerinden tamı tamına 29 yıl geçti.

29 yıl boyunca kan durdu ancak ortaya çıkan 3 başkanlı, federatif bölgelerden ve kantonlardan oluşan karmaşık devlet yapısı istikrarsız ve eklektik bir yapı olarak süregeldi.

Bu istikrarsızlaştırıcı faktörlerin başında da Dayton Anlaşması ile kurulan devlet sistemi geliyor. Daha doğrusu devlet sistemi olduğu iddia edilen bir devletimsilik hali. Dayton'la kurulan sistem iki entiteye ve üç kurucu halka dayanan; her üç halkın bir başkanının yer aldığı bir üçlü başkanlar konseyiyle yönetilen bir sistem. Dahası her iki entitenin özerk yapılarının bulunduğu, ülkenin yarısının özerk Sırp Cumhuriyeti'ne (Republika Srpska) bırakıldığı bir yapı. Bir de bunların üzerine neredeyse devletin üstünde bir sömürge valisi gibi davranan, seçimler yapılırken seçim kurallarını tek başına değiştiren Yüksek Temsilcisi Alman Schmidt de var.

Dahası nüfusun çoğunluğunu oluşturan kardeş Boşnakların devlet üzerindeki gücü sınırlı kaldı.

Dayton Anlaşması neticesinde Bosna nüfusunun yaklaşık üçte birini oluşturan Bosnalı Sırplar, Bosna yüzölçümünün yaklaşık yarısını kaplayacak şekilde bir özerk Sırp Cumhuriyeti'ne (Republika Srpska) sahip olmuştu.

Sırbistan Cumhuriyeti Başkanı Vucic, Sırpların tarihsel olarak hamisi gibi davranan Ruslara karşı Batı ve Türkiye ile de önemli ilişkiler kurarak dengeli bir politika yürütmeye çalışırken, Bosna içindeki özerk Sırp Cumhuriyeti lideri Milorad Dodik ise bölgede Rusya'ya yakınlığıyla ve adeta Putin'in bir unsuru gibi davranmasıyla biliniyor.

Yani Dayton'la kurulan sistem devlet görünümü verilerek "bir devlet nasıl paralize edilir" sorusunun cevabı niteliğinde.

Dahası Bosna'nın hem Sırpların hem de Hırvatların çoğunlukta olduğu farklı yerlerine gittiğimizde Bosna bayrağı neredeyse görünmez oluyor ve her taraf (bölgesine göre) ya Sırp ya da Hırvat bayrakları ile ve dev haçlarla donatılmış durumda karşımıza çıkıyor.

Ama her şeye rağmen 29 senedir bölgede hiçbir olayın yaşanmamış olması, hiç kanın akmamış olması önemliydi.