Sudan'da Sudan ordusu (SAF) ile paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasındaki çatışma, artık bir iç savaş değil, küresel güçlerin çıkar hesaplarının yeni cephesi hâline geldi.

2023 Nisan'ında başlayan iç savaş, insanlığın vicdanını zorlayan bir felakete dönüştü.Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliğinin (OHCHR) verilerine göre şimdiye deken az 15 bin sivil hayatını kaybetti, 10 milyon kişi evini terk etmek zorunda kaldı.Yaralı sayısı 30 bini,açlık sınırında yaşayanların sayısı ise 8 milyonuaştı.Darfur'daki toplu mezarlar,tecavüz ve kaçırılma vakalarısavaşın sadece askerî değil, etnik ve toplumsal bir yıkım olduğunu gösteriyor.UNICEF'e göreon binlerce çocuk kayıp, ülke genelindesağlık sisteminin yüzde 70'i çökmüş durumda.

Ancak bu ağır tablo yalnızca iki Sudanlı generalin iktidar kavgası değil.Sudan'daki yerel kaynaklardan edindiğim bilgilere göre, sahadaki çatışmaların ardındaçok daha derin bir jeopolitik yeniden paylaşım süreciyatıyor.

RSF ve SAF: İç savaşın iki yüzü

Sudan ordusu (SAF),General Abdülfettah el-Burhan'ınliderliğinde, ülkenin resmî kurumlarını elinde tutan yapı. Karşısında iseGeneral Muhammed Hamdan Dagalo'nunkomutasındaki RSF var; yani"Hızlı Destek Kuvvetleri". RSF, aslında Darfur'daki Cancevid Arap milislerinden evrilmiş, petrol ve altın ticaretiyle finanse edilen bir paramiliter güç.

İki tarafın da eli temiz değil; ancakçatışmanın finansal damarlarını kimlerin beslediği, savaşı iç mesele olmaktan çıkarıyor. Uluslararası gözlemciler ve Afrika politikaları uzmanları, RSF'ninBirleşik Arap Emîrlikleri'nden (BAE)lojistik ve mühimmat desteği aldığını, bunun karşılığında altın ihracatının gizli yollarla Dubai üzerinden yürütüldüğünü belirtiyor. SAF ise,Mısır, Suudi Arabistan ve zaman zaman Rusya'nın Wagner bağlantılı gruplarıylaiş birliği içinde.

Bu tablo, Afrika'daki güç dengesinin artık yalnızca kıta içi değil,Kızıldeniz hattı üzerinden Orta Doğu'ya bağlanan yeni bir "jeoekonomik arter"hâline geldiğini gösteriyor.

Altın, enerji ve Kızıldeniz denklemi

Sudan, Afrika'nın üçüncü büyük altın üreticisi. Ülke topraklarında hem Çin hem Rusya hem de Körfez sermayesinin yatırımları var. Bu nedenle, her bomba aynı zamanda bir ekonomik mesaj taşıyor. Altın madenlerinin bulunduğu Darfur ve Kordofan bölgeleri, şu anda savaşın en sert yaşandığı yerler.

Batılı devletler, özellikle Fransa ve ABD, Sudan'da istikrarsızlığın artmasınıAfrika Boynuzu'nun Çin ve Rusya etkisine kaymasıolarak okuyor. Bu nedenle, bir yandan "insani kriz" söylemleriyle diplomatik platformlarda görünürlük sağlarken, diğer yandan enerji koridorlarını güvence altına alacak yeni askerî üsler inşa ediyorlar.

Afrika'nın yeni paylaşımı: Modern sömürgeciliğin kodları

Sudan'daki savaş, Afrika'nın yeni güç denklemine ışık tutan bir turnusol alanı. Fransa'nınSahel'deki etkisinin zayıflaması,Rusya'nınOrta Afrika Cumhuriyeti ve Mali'deki varlığı,Çin'inborç diplomasisiyle kıta ekonomilerini kuşatması hepsi Sudan'ın kaderiyle kesişiyor.

Sudan artık yalnızca"bir ülke"değil;Afrika'nın hangi modele göre yönetileceğinin test sahası.Batı destekli demokratik geçiş mi, yoksa otoriter ama ekonomik olarak pragmatik bir düzen mi

Bugün Sudan'da yaşananlar, uluslararası sistemin vicdan sınavıdır. Gazze'deki savaş elbette insanlık için bir yara; fakat Sudan'da olup biten, sessizlikle meşrulaştırılan bir