Cumhurbaşkanlığı programı ile 2026 yılında çalışanların aylık bağlama oranında düzenlemeye gidilecek. Yapılacak düzenleme, daha doğrusu artış, çalışanların emekliliklerinde alacakları emekli maaşını doğrudan etkileyecek. Milyonlarca çalışanı ilgilendiren düzenleme neden gündeme geldi, faydası ne olacak İşte detaylar...

2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Programı'nda, gelecek yıl sosyal güvenlik alanında yapılacaklar arasında ilk sırada, aylık bağlama oranında –ki buna sosyal güvenlikte ABO deniyor- değişikliğe gidilecek olması yer alıyor. Programda, "Aylık bağlama sistemi, kişilerin daha çok istihdamda kalmasını teşvik edecek ve mali yük getirmeyecek şekilde düzenlenecek. Çalışanların daha uzun süre istihdamda kalmasını teşvik edecek aylık bağlama sistemi için reform alanları tespit edilecek ve bu alanlar ile ilgili çalışmalar yapılacak" deniyor.

Gözlerden kaçıyor olabilir, ben hatırlatayım; Meclis'te, görüşmeleri süren ve önümüzdeki günlerde yasalaşacak olan kanun tasarısı ile 2026 başından itibaren çalışanların, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları (emeklilik için prim kesintisi) prim oranının işveren hissesi yüzde 1 puan artırılarak, yüzde 11'den yüzde 12'ye yükseltilecek. SGK'nın yapacağı toplam kesinti tutarı yüzde 38.75'e çıkacak. Yani, işverenin, çalışanın emekliliği için ödediği prim yeni senede 1 puan artacak. Amaç, sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğinin ve çalışanların emekli olduklarında daha yüksek emekli maaşı alabilmesinin sağlanması.

SOSYAL GÜVENLİKTE REFORM HAZIRLIĞI

Şimdi de Cumhurbaşkanlığı Programı ile 2026 yılında çalışanların aylık bağlama oranında düzenlemeye gidilecek. Açıkçası bu yapılacaklar bir anlamda sosyal güvenlikte yeni bir reform anlamına geliyor. Özellikle aylık bağlama oranında yapılacak düzenleme, daha doğrusu artış, çalışanların emekliliklerinde alacakları emekli maaşını doğrudan etkileyecek.

Aylık bağlama oranı hem çalışanların hem de emeklilerin en çok şikayet ettiği konu. Özetle şöyle anlatayım. 1999 öncesi için aylık bağlama oranı yüzde 60'lardaydı ve yüzde 76'ya kadar yükseliyordu. 1999 sonrasında sistem değişti ve 10 yıl içinde aylık bağlama oranı yüzde 35, sonraki her yıl için yüzde 2 ve 25 yıldan sonra her bir yıl için yüzde 1.5 artış yapılarak hesaplanmaya başladı. 2008 yılından sonra aylık bağlama oranı yüzde 50'ye düşürüldü. Aylık bağlama oranı düştükçe emekli maaşı da azalıyor. Dönemsel olarak bakıldığında; 2000 ve sonrasında prime esas kazanç, güncelleme katsayısı ile aylık bağlama oranının çarpımın sonucu maaş hesaplanırken, 2008 sonrasında aylık kazanç ve aylık bağlama oranının çarpımı ile maaş hesaplaması yapılmaya başlandı.

EMEKLİLİKTE DÜŞÜK MAAŞIN NEDENİ

Yıllar içinde yapılan düzenlemelerle yüzde 76'larda olan aylık bağlama oranı yüzde 30'lara kadar düşürüldü. Tabi bu da çalışırken alınan maaşın, emeklilikte ciddi düşmesine neden oldu ki, düşük emekli maaşı tartışmalarının nedeni de işte bu aylık bağlama oranıdır. Beraberinde bir başka sorun ise, özellikle asgari ve biraz üzeri ücret alanların emekli olmayıp, çalışmaya devam etmeleri halinde emekli maaşlarının düşüyor olması. Mevcut sistem, belirli bir kesim için daha uzun çalışıp, daha yüksek emekli aylığı alınmasına imkan tanımıyor. O zaman da kişiler, düşük maaşlarla emekli oluyor ama çalışmaya da devam ediyor.