Bireysel emeklilik sisteminin (BES), getirisi sürekli olarak tartışma konusudur.

Okuyuculardan da bu konuda çokça soru ve eleştiri alırım. Getiriden memnun olmayanlar, 'hiçbir getirisi yok, sistemden çıktım' diye şikayet eder; getiriden memnun olanlar ise pek konuşmaz. Bu konuda iki tespitte bulunacağım, sonra BES'in getiri performansına yönelik analiz yapacağım. Birincisi, getiriden memnun değilseniz mutlaka tasarruflarınızı yanlış fonlarda değerlendiriyorsunuzdur demektir. İkincisi, beklenti nedir bilmiyorum ama genelde uzun vadeli tasarruf sistemlerinde enflasyonun bir-iki puan üzerinde getiri iyi getiridir. Üçüncüsü, BES'in getirisine bakarken, yüzde 30 devlet katkısını da mutlaka hesaba katın; keza yüzde 30'luk devlet katkısını hiçbir yatırım aracında bulamazsınız.

Bugün 16.9 milyon kişi bireysel emeklilik sisteminde. BES'teki toplam fon büyüklüğü ise 1.1 trilyon TL'yi geçti. Peki, BES'teki kişiler birikimlerini değerlendirirken hangi emeklilik fonlarını tercih ediyorlar Emeklilik fonlarının yüzde 42'si altın fonlarından, yüzde 16'sı hisse fonlarından, yüzde 16'sı değişken fonlardan, yüzde 12'si borçlanma araçları fonlarından oluşuyor. BES katılımcılarının birikimlerini değerlendirmede tercih ettiği fonların başında altın fonları geliyor; onu, hisse fonları, para piyasası fonları izliyor. Kabaca sistemdeki kişilerin yüzde 26'sına yakını altın fonlarını tercih etmiş durumda. Bu bilgileri neden verdim Tasarruflarına kimler getiri sağlıyor, kimler sağlamıyor; bilinsin diye.

ALTIN FONUNDA YÜZDE 59 GETİRİ

Gelelim emeklilik fonlarının 2024 yılı 10 aylık performansına. TÜİK'in ekim ayı enflasyonunu yüzde 39.77 (bir önceki yılın aralık ayına göre) olarak açıkladı. Aynı dönemde BES'te altın katılım (faizsiz) fonlarının getirisi yüzde 59, altın fonunun getirisi ise yüzde 55.1 oldu. Demek ki, tasarruflarını altın fonlarında değerlendirenler enflasyonla mukayese edildiğinde yüzde 15-20 arasında rekor denebilecek bir getiri elde etti. Birikimlerini faiz içeren yatırım araçlarından oluşan para piyasası fonlarında değerlendirenler ise enflasyonun yaklaşık 10 puan üzerinde getiri sağladı. Ancak, tasarruflarını hisse fonlarında değerlendirenlerin bu yılın 10 aylık getirisi yüzde 33.6 oldu ki, bu da enflasyonun 6 puan altında bir getiri anlamına geliyor. Aynı şekilde tasarruflarını TL borçlanma araçlarında değerlendirenler de enflasyonun 7.5 puan altında getiri sağladı. Bir anlamda hisse ve borçlanma araçlarını tercih ederlerin birikimleri azaldı da diyebiliriz.