KKTC'de pazar günü cumhurbaşkanlığı seçimleri var. Seçimler, KKTC'nin geleceği, Türkiye ile ilişkiler ve Doğu Akdeniz'in jeopolitiği açısından da kritik öneme sahip.

İKİ AYRI TEZ

SEÇİMLERE 8 aday katılsa da yarışın başta Ulusal Birlik Partisi ve diğer sağ partilerin desteklediği mevcut Cumhurbaşkanı Ersin Tatar (65) ile sol çizgideki Cumhuriyetçi Türk Partisi'nin (CTP) adayı ve sol bloğun desteklediği Tufan Erhürman (55) arasında geçmesi bekleniyor.

Erhürman, BM çerçevesinde iki kesimli, iki toplumlu siyasi eşitliğe dayalı müzakerelere geri dönüş tezini desteklerken Ersin Tatar, Ankara ile aynı çizgide 'iki devletli çözüm' tezini güçlü bir şekilde savunuyor.

TATAR NE DİYOR

CTP'nin federasyon temelindeki çözüm önerilerine "Kıbrıs Türkü'nü Rum'a yama yapma projesi" olarak nitelendiren Tatar, 2017'de İsviçre'nin Crans Montana dağ köyünde yapılan müzakerelere dikkat çekerek "Crans Montana masası çöktü, federasyon defteri kapandı. Rum sıfır asker, sıfır garanti diyor. Böyle çözüm mü olur" diye tepki gösteriyor.

İsviçre görüşmelerinde masayı deviren taraf, baştan beri 'sıfır garanti, sıfır asker' diyerek Türkiye'nin garantörlüğünü ve adadaki Türk askeri varlığına karşı çıkan, kendi hayali senaryolarını kasıtlı olarak basına sızdırarak süreci baltalayan Rum tarafı olmuştu.

KONJONKTÜR DEĞİŞTİ

ÖTE yandan Crans Montana'dan bu yana aslında köprülerin altından çok su aktı. 2004 yılında dönemin BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın iki toplumlu federasyon temelli çözüm planına Kıbrıslı Türkler 'Evet' dediği halde, planı reddeden Kıbrıslı Rumlar mükafatlandırıldı, Rumlar tek başına Avrupa Birliği'ne üye alındı.

Buna rağmen Kıbrıs Türk tarafı, BM çerçevesinde müzakereleri sürdürdü. Defalarca masaya oturuldu, ancak Rumların aşırı talepleriyle müzakereler herhangi bir neticeye varamadan son buldu. Hatta Crans Montana'da dönemin KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı'nın sunduğu toprak tavizi de içeren haritanın Rumlar tarafından yeterli bulunmadığı da iddia edildi.

POLİTİKA DEĞİŞİKLİĞİ

CRANS Montana kırılması, 50 yılı aşkın bir süredir yorgun düşmüş federasyon temelli müzakerelerde bir paradigma değişikliğinin de başlangıcı oldu. 2020 seçimlerinde Mustafa Akıncı cumhurbaşkanlığı seçimlerini kaybetti. Ersin Tatar yüzde 51.7 oranında oy desteğiyle yeni cumhurbaşkanı seçildi. Potansiyel hidrokarbon rezervleriyle Doğu Akdeniz'in paylaşımı her zamankinden daha çok dünya gündeminde yer alıyordu. KKTC yönetimi artık federasyon temelli çözüm yerine iki eşit devlet tezini kuvvetli bir şekilde gündeme getirmeye başladı.

Türkiye'nin desteğiyle KKTC, Türk Devletleri Teşkilatı'na gözlemci üye oldu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da BM Genel Kurulu açılış oturumları başta olmak üzere yaptığı konuşmalarda verdiği röportajlarda Kıbrıs'ta iki devletli çözümün önemine vurgu yaptı. Son alarak Eylül ayındaki BM konuşmasında