Soru: Sigortalılık başlangıç tarihim 12/9/2003 olup 1/3/2009 tarihinde özel bir maden işyerinin yeraltı işlerinde çalışmaya başladım. 1690 gün bu işyerinde hizmetim bulunuyor. Daha sonra 2014- 2022 yılları arasında demir çelik fabrikasının döküm dairesinde çalıştım. Fabrikada çalışma sürem ise 2900 gün. 2025/Ocak ayından beri de özel bir şirkette çalışıyorum. Maden yeraltı ve demir çelik fabrikalarında geçen çalışmalarıma ilişkin yıpranmalarım emekliliğime ne şekilde yansır Zeyyat K.

5510 sayılı kanunun 40. maddesinde hangi işyerlerinde, hangi işlerin yıpranma diğer bir ifadeyle fiili hizmet süresi zammına (FHSZ) tabi olduğu belirtilmiş olup maddenin ikinci fıkrasının;

-(7) numaralı bendinde demir çelik fabrikalarının yine maddede belirtilen işlerinde çalışanlara her 360 gün için 90 gün, (çalıştığınızı belirttiğiniz döküm daireleri dahil)

-(10) numaralı bendinde yeraltı işlerinde [Maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışanlar] çalışanlara her 360 gün için 180 gün, fiili hizmet süresi zammı verilmektedir.

FHSZ'ler belirli kurallar çerçevesinde prim ödeme gün sayılarına ilave edildiği gibi, emeklilik yaş hadlerinden de indirilmek suretiyle sigortalıların daha erken emekli olmalarına imkân vermektedir.

PRİM ÖDEME GÜN SAYISINA YAPILAN İLAVELER

Hesaplanan FHSZ'ler, 5510/40. maddenin (13) ve (14) numaralı bendinde yer alan sigortalılar için sekiz, diğer sigortalılar için beş yılı geçmemek üzere prim ödeme gün sayısına eklenmektedir. Maddenin (10) numaralı bendinde yer alan sigortalılar için herhangi bir süre sınırı uygulanmamaktadır. FHSZ'lerin sigortalıların prim ödeme gün sayılarına ilave edilmesi için bu işlerde belirli bir süre çalışma zorunluluğu bulunmamaktadır. Sigortalıların farklı FHSZ'ye tabi işyerlerinde çalışması halinde, prim ödeme gün sayısına ilave için tüm işyerlerinde geçen hizmetler dikkate alınmaktadır.

EMEKLİLİK YAŞ HADLERİNDEN İNDİRİM YAPILMASI

Sigortalıların prim ödeme gün sayılarına ilave edilen FHSZ'lerin yarısı emeklilik yaş hadlerinden indirilmektedir. 5510/40. maddenin (10) numaralı bendinde yer alan yeraltı işlerinde çalışanlarda FHSZ'nin tamamı yaş hadlerinden indirilmekte olup yaş haddi indiriminde üst sınır uygulanmamaktadır. Ancak yaş haddi indiriminden yararlanabilmek için (10) numaralı bentte yer alan yeraltı işlerinde çalışan sigortalıların en az 1800 gün, diğer bentlerde yer alan sigortalıların ise en az 3600 gün kanunda belirtilen işyeri ve işlerde çalışmış olmaları şartı aranmaktadır.

Bu mevzuat çerçevesinde, çalışmalarınız ve bunlara ilişkin FHSZ'leri hesaplarsak;

Maden yeraltı işlerinde çalışma süreniz 1690 gün olup bu işyeri için FHSZ'niz 1690 x 180/360 = 845 gün.

Demir çelik fabrikasında çalışma süreniz: 2900 gün olup bu işyeri için FHSZ'niz 2900 x 90/360 =