Kamuoyunda uzun zamandır gündeme getirilen bir konu var. Stajçıraklıkta geçen sürelerin başlangıç tarihinin emeklilik işlemlerinde dikkate alınması ve bu süreler için borçlanma hakkı verilmesi. Stajçıraklar, Staj ve Çıraklık Sigortası Mağdurları Konfederasyonu altında örgütlenerek haklarını arıyorlar.

891999 tarihinde 4447 sayılı yasayla emeklilikte kademeli yaşın getirilmesi ve emeklilik sürelerinin uzatılmasının sonucu olarak insanlar, çırak veya stajyerlikte geçen sürelerinin dikkate alınarak daha erken emekli olma taleplerini gündeme getirmeye başladılar. En son emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili yapılan yasal düzenleme ile 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanların emeklilikte yaş haddi kaldırılmış ancak kademeli gün şartı korunmuştur. Stajçıraklık çalışması olanlar, bu çalışmalarının başlangıcının dikkate alınarak EYT kapsamına girme konusunda taleplerini daha güçlü duyurmaya başlamıştır.

Stajçıraklık hizmet başlangıçlarının doğrudan emeklilik işlemlerinde dikkate alınmasını ve stajçıraklıkta geçen sürelerinin emekliliğe esas olacak şekilde borçlandırılmasını istiyorlar.

STAJÇIRAKLIK DÖNEMLERİNDE HANGİ SİGORTA KOLLARI UYGULANIYOR

Çırak, çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını; iş içerisinde geliştiren kişileri stajyer ise okullarda verilen eğitim dışında gerçek üretim ve hizmet ortamında yetişmeleri amacıyla işletmede mesleki çalışma yapan öğrencileri ifade ediyor.

Emeklilik işlemlerinde başlangıç ve hizmet olarak dikkate alınan süreler; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası, yani uzun vadeli sigorta kollarına tabi bildirilen süreler. Stajyer ve çıraklardan sadece kısa vadeli sigorta kolları (iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık) primleri kesildiği için, çırakstajyer başlangıçları emeklilikte dikkate alınmıyor.

EMEKLİLİKTE 18 YAŞ UYGULAMASININ ÇIRAKSTAJYERLİĞE ETKİSİ NEDİR

Emekli olmak için sigortalıların kanunda öngörülen sigortalılık süresi, yaş ve prim ödeme gün koşullarını yerine getirmesi gerekiyor.

18 yaş uygulaması, emekliliğe hak kazanma koşullarından sadece sigortalılık süresi şartını etkiliyor. Kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıllık sigortalılık süresi hesaplanırken sigortalının önce ilk defa çalışmaya başladığı tarihe, sonra da çalışmaya başladığı tarihte 18 yaşın altında olup olmadığına bakılıyor.

Sigortalının ilk işe girişi 141981 tarihinden önce ise çalışmaya başladığı, sonra ise 18 yaşını doldurduğu tarih, sigortalılık süresinin başlangıcı kabul ediliyor ve her iki durumda da 18 yaşın altında geçen hizmetler gün sayısına ekleniyor.

Stajçıraklıkta geçen süreler genelde 18 yaş altı olduğu için konuya ilişkin yasal düzenleme yapılması halinde; bunların, sigortalılık sürelerinin başlangıcı 18 yaşını doldurdukları tarih olur. Ancak EYT kapsamına girip girmeme noktasında, 18 yaşa bakılmaksızın stajçıraklık hizmet başlangıçları dikkate alınacaktır. Buna göre yine 141981 sonrası girişlerde kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıllık sigortalılık süresinin tespitinde 18 yaşın doldurulduğu tarih esas alınacaktır.

GEÇMİŞTE STAJÇIRAKLIK DÖNEMLERİ BORÇLANDIRILDI MI

2441987 tarihli 3351 sayılı kanunla, çırakların 05071977 tarihinden önce geçen başarılı eğitim ve öğrenim sürelerinin borçlandırılmasına olanak verilerek; borçlanma başvuru tarihinde sigortalı olma şartı, borçlanma başvurusunun 1 yıl içinde yapılması, borçlanma bedelinin asgari günlük kazanç üzerinden ödenmesi ve borç ödeme süresinin 2 yılla sınırlı tutulması şeklinde koşullar getirilmiş. Borçlanılan süreler prim ödeme gün sayısına ilave edilmiş ve sigortalılığın başlangıcından önceki sürelerin borçlandırılması nedeniyle başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülmüş.