Gazetecilerin emekliliğinde yıpranma payının etkisi

Basın ve gazetecilik mesleğinde çalışan 41-(a) (SSK) sigortalılarının daha erken emekli olmalarına imkân veren uygulamalar sosyal güvenlik yasalarında yer almıştır.

Gazetecilerin yıpranma hakkı, 2008Ekim öncesi için itibari hizmet süresi, 2008Ekim sonrası için ise fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) olarak adlandırılmaktadır. Uygulama; 2008 Ekim öncesi 506 sayılı kanunun ek 5. maddesi kapsamında itibari hizmet süresi şeklinde düzenlenmiş ancak 2008 Ekim ayında yürürlüğe giren 5510 sayılı kanunda basın ve gazetecilik mesleğinde çalışanlar yıpranma kapsamına alınmamışlardır. Gazeteciler ve basın mesleğinde çalışanların yoğun tepkisi üzerine 122013 tarihinden itibaren Basın Kartı Yönetmeliği'ne göre basın kartı sahibi olmak suretiyle fiilen çalışan gazeteciler ile Türkiye Radyo Televizyon Kurumu'nda Basın Kartı Yönetmeliği'ne göre basın kartı sahibi olmak suretiyle haber hizmetinde fiilen çalışanlar FHSZ uygulamasına dahil edilmişlerdir. Bu haktan 2008Ekim ayı itibarıyla yararlanmak isteyenler için 5510geçici 48. maddesi ile 2008Ekim-2013Şubat arasında basın mesleğinde geçen hizmetler için ek prim belgelerinin 2013 Şubat ayından itibaren 3 ay içinde verilmesi ve FHSZ ilişkin primlerinin ödenmesi şartı getirilmiştir.

- 506 Mülga ek 5. madde kapsamındaki itibari hizmet sürelerinin değerlendirilmesinde 3600 gün koşulu aranmamakta ve mevcut hizmet süreleri dikkate alınmaktadır.

- 2008Ekim öncesi itibari hizmet sürelerinin sigortalılık süresine ilavesi hem yaşlılık aylığına hak kazanma koşullarının belirlendiği 891999 ve 2352002 tarihlerinde hem de tahsis talep tarihinde yapılmaktadır. Sigortalılık süresine ilavelerde herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.

- 2008Ekim sonrası FHSZ'ler prim ödeme gün sayılarına en fazla 5 yıl (1800 gün) olarak ilave edilmektedir. - 2008Ekim sonrası FHSZ'lerin yaş hadlerinden indirilebilmesi için bu işlerde en az 3600 gün çalışma şartı bulunmaktadır. 3600 günün tespitinde 2008Ekim öncesi itibari hizmet süreleri de dikkate alınmaktadır. FHSZ'lerin prim ödeme gün sayısına eklenen süresinin yarısı (azami 5 yıl22.5 yıl) emeklilik yaş haddinden indirilmektedir.

- İtibari hizmet süreleri ile FHSZ'lerin birlikte emeklilik yaş haddinden indirim yapılmasında azami süre 5 yıldır.

Örneğin, basın mesleğinde çalışan sigortalının; 2008Ekim öncesi itibari hizmet süresi kapsamında 900 günü, 2008Ekim sonrası FHSZ kapsamında ise 3000 gün hizmeti bulunmaktadır. Bu sigortalının yaşlılık aylığına hak kazanma koşullarının belirlenmesinde, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısına yapılacak ilaveler ile emeklilik yaş hadlerinden düşülecek süreler şu şekilde belirlenecektir.