Fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) uygulaması 2008Ekim ayı itibariyle yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 40. maddesinde düzenlenmiş olup, uygulamanın usul ve esasları Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulamasının Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte belirlenmiştir. FHSZ, Kanunun 41-(a) ve 41-(c) kapsamındaki sigortalılar için uygulanmaktadır.

FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI KAPSAMINDAKİ İŞLERİŞYERLERİSİGORTALILAR

FHSZ uygulamasından, Kanunun 40. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ve Maddedeki tablonun birinci sütunundaki işlerişyerlerinde çalışan ve ikinci sütunda belirtilen işleri yaparak söz konusu işlerin risklerine maruz kalan sigortalılar yararlandırılmaktadır.

Buna göre, 41-(a) ve 41-(c) kapsamındaki sigortalılardan; FHSZ kapsamına tabi işyerlerinde ve işlerde malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kollarına tabi çalışanlar yararlanmakta olup, bunların dışında kısa vadeli sigorta kollarına tabi çalışanlarla sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar FHSZ uygulamasından yararlandırılmaz.

FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMINDAN YARARLANDIRILMADA ESAS ALINACAK HUSUSLAR

- Sigortalıların FHSZ'den yararlanabilmesi, 551040. Maddede belirtilen işyerlerinde ve belirtilen işlerin fiilen yapılmasına bağlıdır. Bu işlerin riskine maruz kalınması gerekmektedir. Maddede belirtilen işyerlerinde çalıştıkları halde, yine maddede belirtilen işleri fiilen yapmayanlar veya bu işleri yaptıkları halde söz konusu işyerlerinde çalışmayanlar için işyeri ve iş koşulu şartları birlikte yerine gelmediğinden, FHSZ'den yararlanamayacaklardır.

- FHSZ kapsamında olan işyerlerinde çalışan sigortalıların çalışılan ayın bazı günlerinde kapsam dışı işlerde geçen süreleri ile kapsamda olan işlerde fiilen çalışmayarak risklerine maruz kalmadıkları resmi tatil, yıllık izin, ücretsiz izin, ücretli izin, sıhhi izin ve eğitim kurs süreleri FHSZ kapsamında değerlendirilmez.

- Türk Silahlı Kuvvetlerinde, Jandarma Genel Komutanlığında ve Sahil Güvenlik Komutanlığında, emniyet ve polis mesleğinde, Milli İstihbarat Teşkilatında FHSZ kapsamında çalışan sigortalıların ücretsiz izin süreleri dışındaki diğer süreleri Kanunun 40. maddesi kapsamında değerlendirilmektedir.

- Yeraltı işlerinin maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışanlar için 1192014 tarihinden itibaren, FHSZ'den yararlandırılacakları dönem içerisinde kalan; yıllık ücretli izin, sıhhi izin, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile eğitim, kurs, iş öncesi ve sonrası hazırlık sürelerinde fiilen çalışma ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalma şartı aranmaz.

- Kontrol, denetim ve idareciliğin gerektirdiği gözlem ve benzeri amaçlarla süreklilik arz etmeyen kısa süreli çalışmalar, bu işlerin fiilen yapılmayıp işin yönetim görevinin yapılması ile söz konusu işleri yapmakla birlikte işin otomasyonla yapılması, ileri teknolojilerin kullanılması gibi sebeplerle iş sağlığı ve iş güvenliği tedbirleri alınarak, riskinve zararlı faktörlerin etkilerinin ortadan kalktığı durumlarda sigortalılar FHSZ'den yararlandırılmaz.

- 3112017 tarihi itibariyle FHSZ kapsamındaki işyerlerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan aylık bildirimlerde her ay için azami gün sayısı 26 gün olarak belirlenmiştir. Günlük çalışma süresinin bir bölümünde FHSZ, bir bölümünde ise FHSZ dışındaki işlerde çalışan sigortalılar, çalıştıkları sürelerle orantılı olarak FHSZ'den yararlandırılmaktadır.

FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMININ HESAPLANMASI İLE BİLDİRİLMESİNDE BELGE TÜRLERİ VE PRİM ORANLARI

FHSZ, sigortalıların Kanunun 40. maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen işyeri veveya işlerde geçen çalışma sürelerinin her 360 günü için;

- 60 gün eklenecekse (FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı x 60360),

- 90 gün eklenecekse (FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı x 90360),

- 180 gün eklenecekse (FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı x 180360), formülü uygulanarak hesaplanmaktadır.