24-25 Haziran'da Hollanda'da gerçekleşen NATO zirvesinin hitamında, Cumhurbaşkanı Erdoğan bir basın toplantısı düzenledi ve özellikle yabancı basın mensuplarının sorularını yanıtladı…

Genellikle NATO, Ukrayna ve Türkiye-İsrail ilişkileri üzerine odaklanan meraklardan başka, Azerbaycanlı bir gazetecinin sorusu şöyleydi…

"Sayın Cumhurbaşkanı, iki yıl önce NATO'nun Vilnius Zirvesi zamanı, size şöyle bir sorum olmuştu; 'Rus ordusu ne zaman Azerbaycan'dan gidecek' Siz de demiştiniz ki, 'Rus ordusu Azerbaycan'dan gidecek.' Rus ordusu Azerbaycan'ı ne zaman terk edecek Ve Türk ordusu Azerbaycan'a ne zaman gelecek, çünkü, Türk ordusu olmadığında her zaman Rus işgali tehlikesi devam etmektedir. Biz böyle anlıyoruz, teşekkür ederim".

Cumhurbaşkanı'nın soruya cevap vermeden bir süre düşündü. O süre içinde aklımdan, "Allah Allah, Azerbaycan'da Rus ordusu mu var" diye geçirdiğimi anımsıyorum…

Nitekim, Cumhurbaşkanı'nın cevabı şöyle oldu; "Rus ordusu şu anda Azerbaycan'dan ayrıldı. Orada değil. E tamam, çıktığına göre, bu sorunun da hükmü kalmadı. Daha yeni Karabağ'a gittim, böyle bir şey zaten orada yok. Şu an Azerbaycan orayı, devletin yaşanabilir hükmü altına getirmenin gayreti içerisinde"…

Ama 'Azerbaycanlı bir gazeteci Rus ordusunun artık orada bulunmadığını nasıl bilmez' çengeli aklıma takıldı…

***

Bugün o çengelin kopçaladığı garipliği anımsamamın sebebi, Kremlin'den pazartesi günü gelen açıklama…

Sözcü Peskov; "Rusya-Azerbaycan ilişkileri sağlam temelli ve iş birliği karşılıklı çıkarlara dayanıyor. Ancak bazen iki ülke ilişkilerinde zorlu dönemler yaşanır. Şu an o dönemlerden birindeyiz. Bu dönemin geçeceğini umuyoruz. Kremlin, Azerbaycan'da Ruslara saygı gösterilmesine önem veriyor. Rusya'da da büyük bir Azerbaycan diasporası yaşıyor. Bu diasporanın neredeyse tüm temsilcileri, haklı bir saygı gören, yasalara uyan vatandaşlarımızdır. Yasaları ihlal eden vatandaşlar ise kanunlar çerçevesinde yargılanır."

Bu cümleler Cumhurbaşkanı'na yöneltilen sorunun ikinci kısmını da hatırlatmalı…

Birinci bölümün hükmü düşünce, ikinci kısmı uçup gidiyor haliyle. Ama şimdi yere basmış oldu; "Türk ordusu Azerbaycan'a ne zaman gelecek Çünkü Türk ordusu olmadığında Rus işgali tehlikesi devam eder"…

Bu da ilginç bulunmalı, değil mi

Türkiye'nin Ermenistan savaşında Bakü'nün arkasında durduğu zaten biliniyor. (Öte yandan fiilen, askeriyle cepheye girmedi.) Kaldı ki, iki ülke arasındaki güçlü savunma ilişkilerinin de herkes farkında. Ayıp da değil, sürpriz de değil. Hatta bunların üstünde Şuşa Beyannamesi var!..

Ancak ve yine de, Azerbaycan'da Türk ordusu varlığı beklentisi mi var Buna ihtiyaç var mı Varsa ne ve neden şimdi

Rusya-Azerbaycan arasındaki gerilimi yükselten olayları sıralayabiliyoruz. Uçak düşürülmesi, Rusya'daki Azerbaycan vatandaşlarına yönelik, sistematik görünen kötü muameleler, karşılıklı protestolar, vb.

Ama bu olayların çıkmasına sebep ne..

***

Peskov'un açıklamalarına göre, "iki ülke ilişkilerindeki zor dönem" devam ediyor. Ankara'nın bunu Moskova'yla konuştuğunu da biliyoruz. Tansiyon da düşmüştü. Gelgelim hem Moskova'da hem Bakü'de içten içe bir kaynama belli ki devam ediyor…

Buna sebep olabilecek bölge dinamikleri içinde birbiriyle de ilişkili üç başat madde var…

Birincisi, Azerbaycan-Ermenistan barışı. Yıl sonuna kadar imza edilmesi bekleniyor. Ancak Paşinyan hükümetine yönelik bir darbe gelişmiş olması ve bunun Rusya tarafından en azından siyaseten desteklendiği, kilise üzerinden birtakım operasyonlar çekildiği "hissedildi". Anlaşmayla bölgede ortaya çıkabilecek benzerlerini besleyecek yeni jeopolitiğin Rusya'da yarattığı kaygılardır. Gürcistan da buna dahildir, Hazar Havzası, Türk Cumhuriyetleri de. Rusya'nın, Ukrayna devam ederken, Doğu'dan dolanma yönünde bir Batı girişiminden şüphelendiği anlaşılıyor…