Amerika İran'ı vurmayacak. En azından şimdilik. İsrail'e kefil olamayız ama saldırsa bile ABD'nin desteğini alamaz. Tel Aviv'in içtimai durumu, 'konuyu değiştirmek için' Netanyahu'nun aklına İran'ı şöyle bir acıtmak fikrini getirebilir. Bununla birlikte son günlerde İsrail ordusu ve istihbaratından yükselen muhalif seslerin yoğunluğu da onu düşündürecektir. Trump'ın bakışı da iyice tartması gereken bir başka handikap

Yine de bölgenin elle tutulur "tek sorunu" gibi gözükmeye başlayan İran meselesinde neler yaşandığını iyi anlamak gerekiyor. Ki, dosya şu an Washington-Tahran arasında dönüyor gözükse de, iki ülkenin, Rusya ve Türkiye'nin özel rolünü de kayda geçirmek lazım. Genel olarak ama çok temkinle diyebiliriz ki, anlaşacak gibiler
1. ABD ve İran'ın müzakerecilerine baktığınızda dahi uzlaşı konusundaki motivasyonlarını anlayabiliriz; Witkoff ve Arakçi tam bu isimler ve masadan iyi haber çıkacaksa onlar yapabilir.2. Müzakereler hızlı yapılmalı. İki sebepten; birincisi İran'ın topu saklama ve çevirme kabiliyeti iyi biliniyor ve niyeti bu olmasa bile gecikmeler o deftere yazılacak. İkincisi, Avrupa'nın tutumu. Fransa, İngiltere ve Almanya, yaptırımları BMGK gündemine yeniden getirebilirler. "Kötü polis" için uygun bir araç.3. Rusya faktörü; Ukrayna savaşında her ABD-Rusya yakınlaşması, Moskova'nın İran krizinde "kolaylaştırıcı" etkisini besliyor. Bu faktörün varlığını daha Trump yeni seçildiğinde ilk buradan okumuştunuz zaten. 4. O günlerde Rusya ile İran arasında yapılan özel bir anlaşma da yürürlüğe girmişti. Tahran'ın nükleer silahların yayılması anlaşmasına taahhüdünü teyit ediyordu!5. İşlerin nasıl gittiğine ilişkin bazı ipuçları da liderlerin açıklamalarında yakalanmalı. Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan; "ABD sermayesinin İran ekonomisine yatırım yapmasına karşı değiliz"6. ABD'nin hatta bizzat Trump'ın açıklamalarına da bakarsanız, olası anlaşmanın ihtiyaç duyduğu tek şey, "İran'ın nükleer silah yapmaması".7. İran'ın, "nükleer programı tamamen kaldırması" beklentisi mayınlı arazi. ABD bunu dayatırsa uzlaşı bozulur. Bu cümle başta birkaç kez kurulduysa da, herhalde yarattığı reaksiyon ölçüldü ve "nükleer silah asla yapılmamalı"ya çevrildi. 8. İsrail ve Amerika'daki Yahudi lobisinin ilk cümleye dönme baskısı iyi takip edilmeli. Tehlikeli nokta bu. İsrail'e bakarsanız, 'İran'ın elinde şu an dahi nükleer silah var' diyenlere de rastlayabilirsiniz. 9. Ama yok. İran'ın nükleer silah sahibi olmadığı bizzat Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın ağzından kesin biçimde açıklandı.10. Tahran'ın beklentisi ise gayet basit; para. Yaptırımların kaldırılmasını ve ticaretinin önünün tüm dünyaya açılmasını istiyorlar. 11. Trump; "İran'ın zengin ve büyük bir ülke olmasını istiyorum fakat tek şey, çok basit bir şey var, nükleer silahları olamaz"12. Karşılıklı birer maddeyi inmiş görünen pazarlıkların uzun ve sıkıcı kısmı ise bunların takip ve denetim protokollerinin nasıl olacağı. Buradan bakınca çok da bir şey yokmuş gibi görünebilir ama öyle değil13. Buraya kadar şöyle bir sadeleştirme yapabiliriz; ABD-İran arasındaki-dolaylı-müzakereler bir dönüm noktasıdır. Dolaysız müzakereler daha ilerleme yaratabilir. Ankara'nın taraflara tavsiyesi de budur; "yüz yüze görüşün"14. Ayın 19'unda gerçekleşecek devam toplantısına umutla gidiliyor. İran para biriminde yaşanan değerlenme de pazarın olumlu gelişmeleri satın almaya başladığını gösteriyor.15. "Her iki tarafın, görüşmeleri ilerletme kararlılığı var mı" sorusuna büyük çoğunluk, "evet, öyle gözüküyor" yanıtını veriyor.16. Hava bu. Durum da bu. Fakat; bir de "dış etkenler" var; Körfez ülkeleri ne diyor İsrail ne diyor Çin ne diyor Ankara'nın ideal beklentisi ne Tabii,