Aralık 2020'de, ABD Başkanı Trump, giderayak Türkiye savunma sanayiine CAATSA (ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası) yaptırımları kararı aldı.

ABD, F-35 savaş uçağı programında Türkiye'yi dışarıda bıraktı.

Ortaklık payını ödemedi, parası ödenmiş uçaklara el koydu.

ABD, Kanada, Almanya, Fransa açıkörtülü savunma ambargosu uyguladı.

Vs...

Sonra ne oldu

- 2022'de Türkiye savunma sanayii cirosu 12,2 milyar dolara, ihracatı 4,4 milyar dolara, araştırma geliştirme harcamaları 2,1 milyar dolara yükseldi.

- 2023'te ciro yüzde 23,57 artışla 15 milyar dolara, ihracat yüzde 26,1 artışla 5.5 milyar dolara, Ar-Ge harcamaları yüzde 27,2 artışla 2.6 milyar dolara yükseldi.

- 2022'de ABD'ye yapılan savunma ihracatı 796 milyon dolara, 2023'te yüzde 67 artışla 1,33 milyar dolara yükseldi.

- 2022'de Avrupa'ya yapılan ihracat 663 milyon dolara, 2023'te ise yüzde 84 artışla 1,22 milyar dolara yükseldi.

- 2023 toplam ihracatında ABD ve Avrupa'nın payı yüzde 46'ya yükseldi.

- Aynı dönemde ABD'den savunma ithalatı yüzde 22,95, Avrupa'dan ithalat ise yüzde 23,1'de kaldı.

- Yine sadece 2023'te dünyadan alınan yeni sipariş tutarı 20,1 milyar dolara yükseldi.

2024'te ise;

- Türkiye'nin savunma ve havacılık ihracatı yüzde 29 artışla 7,154 milyar dolara ulaştı.

- 2025'in ilk ayında da aylık bazda yüzde 16 artış artışla 383,148 milyon dolarlık savunma ihracatı yapıldı.

- Türkiye'nin savunma ürünleri sattığı ülke sayısı 180'e yükseldi.

- Türkiye'nin savunma sanayii şirketlerinin sayısı 2 bin 400'e, çalışan sayısı 100 bine ulaştı.

- Hali hazırda üzerinde çalışılan proje sayısı da 1000'i aştı.

- 2025 savunma ve havacılık ihracat hedefi ise 7.3 milyar dolar.

- Yerlilik oranı da yüzde 82'ye ulaşacak.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) 2024 raporuna göre;

Türk şirketlerinin 2015-19 döneminde yüzde 0,8 olan küresel savunma sanayii ihracatındaki payı 2020-24 döneminde yüzde 103 artarak yüzde 1,7'ye yükseldi.

Türkiye dünya sıralamasında 11. oldu.

Savunma ithalatı ise yüzde 33 azaldı, dünya sıralamasında 22'ye düştü.

Bu arada;

- Türkiye, yeni nesil insanlı KAAN savaş uçağını; geleceğin insansız savaş uçağı Kızılelma'yı; alçak, yüksek irtifa, kısa-orta-uzun mesafe savunma ve taarruz füzelerini yaptı.

- Hava seyrüsefer sistemlerini, gelişmiş radar ve gözetleme sistemlerini, uçak gemisi, savaş gemisi ve askeri lojistik gemilerini yaptı.

- Gelişmiş korumaya sahip zırhlı silahlı kara araçlarını yaptı.

- Altay tankı, yerli motorla 30 Ağustos Zafer Bayramı'nda TSK'ya teslim edilecek.

- Ve onlarca 'dahası' var...

Türkiye, bu gelişmeyi CAATSA'ya rağmen ve savunma sanayiinde ve dijital teknolojilerde gelişmiş ülkelerle rekabeti yakalayan, bazı noktalarda da geçen bir atılımla sağladı.

Bu kabiliyet, petrol ve altın bulmaktan daha değerli.

Savunma Sanayii Başkanı Prof. Haluk Görgün'ün şu açıklaması bunun kanıtı: "SİHA'ların kilogram değeri 10 bin doların üzerinde. Bir elektro-optik sistemin kilogram değeri 20 bin dolar."

Yapay zeka CHAT-GPT'ye sordum, bu verileri şöyle yorumladı:

"CAATSA yaptırımlarının uygulandığı 2020 yılında ihracatta bir düşüş yaşanmış, ancak sonraki yıllarda istikrarlı bir artış gözlemlenmiştir. Bu artış, Türk savunma sanayiinin esnekliği ve alternatif pazar arayışlarıyla birlikte, yerli üretime verilen önemin bir göstergesi olarak değerlendirilebilir."

Ne demişti bilge lider Aliya İzzetbegoviç;

"Bizi toprağa gömdüklerini sandılar ama tohum olduğumuzu bilmiyorlardı."

HİÇ BİLENLE BİLMEYEN BİR OLUR MU

CAATSA yaptırımları çıktığında Türkiye'de, 'eyvah' ve 'oh olsun' lobisi neler söylemiş diye baktım o günlerin haber sitelerine ve düşünce kuruluşu analizlerine;

"İhracat zorlukları çıkacak. Yaptırımların arkası gelecek, müthiş bir sıkıntı olacak" demişler özetle.

'Türkiye hükümetine muhalif, ABD hükümetine yandaş' siyasi kifayetsizlerin daha neler dediğini harf israfı olmasın diye hatırlatmıyorum; siz biliyorsunuz.

O günlerde, ehliyet ve liyakatin, milli düşüncenin ne dediğini hatırlayalım:

CAATSA'nın uygulandığı Haziran 2020'de dönemin Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, bir röportajında, "CAATSA devam ederse ne olacak Yaptırımların Türkiye'ye 1,5-2 milyar dolar zararı olur yorumlarına katılıyor musunuz" sorusuna şu cevabı vermişti:

"Devam etse ne olacak, alınamayan ürünü yerlileştirmeye devam edeceğiz. Yerlileştirmenin maliyeti olur ama ileriye bakınca bunu maliyet değil, kazanç olarak görüyoruz. O yorumları gerçekçi bulmuyorum."

Türkiye'de ideolojik veya siyasi taraflar yok, kifayetsiz muhteris cahiller ve kafası çalışan kabiliyetli insanlar var.

TÜRKİYE-AB: İLİŞKİLER CANLANIYOR

ABD'nin Avrupa'ya karşı neredeyse 'hasmane' tutum alması, AB'yi Türkiye'ye yaklaştırdı.

Avrupa, savunma alanında Türkiye ile çalışmayı hararetle istiyor.

Türkiye ise 'siyasi alanda' ilişkilerin yeniden canlandırılmasını istiyor.

Bunun için de durum olumlu.

Zira ilişkileri olumsuz etkileyen temelde 'tek' konu vardı: Terörle mücadele.