ABD'nin 'ikinci yeni' Başkanı Donald Trump, 'öngörülemez' diye biliniyor.
Sadece Türk medyasında değil, Avrupa medyasında ve akademisinde de bu yönde onlarca yorum, analiz okudum.
Oysa 'yeni' biri değil Trump.
İlk dönem başkanlığında da yeni değildi.
'Emlak oligarkı' ve 'şovmen' olarak oldukça iyi tanınıyordu.
Karakter analizi için yeterince veri vardı yani.
Ama karakter analizi yerine "özgür dünyanın lideri ABD politikası" ezberleriyle yola çıkılınca Trump 'öngörülemez' oldu!
ABD siyaseti için klişe tanımlar vardır:
"Demokratlar, demokratik değerler ve liberal özgürlüklerin dayandığı değerlere, kurallara ve bunları paylaşan uluslararası işbirliklerine bağlıdır, politikaları öngörülebilir."
"Cumhuriyetçiler 'kovboy'dur, silahla, güçle konuşur; saldırgan, değer, kural, işbirliği tanımaz politikalara eğilimlidir."
"Esas olan ABD çıkarlarıdır, ABD'nin temel politikaları partilere ve başkanlara göre radikal değişim göstermez."
Esasen doğru olan sadece üçüncü maddedir.
Cumhuriyetçiler ABD çıkarları için kural tanımaz, ancak bunu açıkça söyleyerek yaparlar.
Demokratlar, bunu 'kurallara bağlı olduklarını' söyleyerek yaparlar.
Cumhuriyetçiler hızlı sonuç ister, Demokratlar zamana yayar.
Esasen ABD için Avrupa dahil bütün 'müttefik'ler, 'ortak değerler bütünü'nü paylaştıkları için müttefik değiller; ABD'nin askeri ve ekonomik korumasında oldukları için müttefikler.
Ve ister Cumhuriyetçi ister Demokrat olsun, bütün iktidarlar döneminde bunun 'bedeli' hep tahsil edilmiştir.
Trump, yeni bir seviyeyi temsil ediyor:
Uluslararası düzen dediğiniz, değerler, ilkeler, kurallar, hukuk filan değil, ABD'nin sağladığı güvenlik ve imkanlar.
Bunun da bir fiyatı var.
Öderseniz iyi geçiniriz.
Ya da ABD'yi lüzumsuz bir maliyetten kurtarırsınız.
Burada karşılıklı çıkarınız olabilir.
Açıklıksa açıklık.
Şeffaflıksa şeffaflık.
Dürüstlükse dürüstlük!
Öngörülebilirlikse öngörülebilirlik..
Avrupa'nın kurtarıcısı 'iyiliksever hegemon'un tek ilkesi vardı: Yardım et ama mecbur bırak.
Artık pek o kadar iyiliksever değil.
Yeni ilkesi 'önce kendine yardım et'...
Körfez ülkeleri Trump tarzına alışık, doğrudan milyar dolarlık çekler yazmaya başladılar.
Avrupalılar da bu yola girdi elbette.
Ama 'haraç vermek gibi olmasın' diye, NATO ve diğer uluslararası kurumlara daha çok para vermeyi, ABD malları ithalatını arttırmayı planlıyorlar.
Yakında Trump'tan "Hah şöyle..." açıklaması gelir.
AVRUPA'YA 'DIŞ GÜÇ' MÜDAHALESİ; ENDİŞELİYİZ
Biden Türkiye'de iktidarı değiştirmek için muhalefetle çalışacağını ilan etmişti.
Çalıştı da.
Daha çok Almanya'yı, Avrupa Birliği'ni çalıştırdı...
Kanada bile Türkiye'ye afra tafra yapmaya kalktı.
Ama Türkiye'de muhalefet kaybetti, Biden da iktidarını kaybetti.
Trump, Biden'i yenince, müttefikleri de yenilmiş saydı!