Önce özet bilgiler:

2019'da ABD Başkanı Trump, Avrupalı NATO müttefiklerine, "NATO'ya en çok parayı biz veriyoruz, milli gelirinizin yüzde 2'sini verme sözünüzü tutun, yoksa parayı keserim" dedi.

'Yüzde 2' kararı 2014 yılında alınmıştı. O yıl sadece üç ülke (ABD, İngiltere ve Yunanistan) bu oranı geçiyordu.

Trump'ı kimse tınmadı.

2021'e gelindiğinde Türkiye de dahil ancak 3 ülke daha bu oranı aştı.

24 Şubat 2022'de Rusya, Ukrayna'yı işgal girişimine başladı.

NATO'nun Avrupalı müttefikleri savunma harcamalarını artırma yarışına girdi.

Son durum şöyle:

NATO, üye ülkelerin 2024 yılı savunma harcamalarını martta açıklayacak. Tahminlere göre, Polonya'nın katkısı yüzde 4,1 ile en yüksek seviyeye ulaşacak. Ardından yüzde 3,4 ile Estonya ve ABD gelecek. İngiltere yüzde 2,3 ile 9. sırada.

Almanya yüzde 2,12, Türkiye 2,09, Fransa 2,06, Hollanda 2,05, İtalya 1,49, Kanada 1,37, Belçika 1,30, İspanya ise 1,28 payla son sırada.

Toplam 32 NATO müttefikinden 23'ü artık yüzde 2 hedefini tutturmuş görünüyor.

Ama Trump, 'Biden arası'ndan sonra ikinci kez başkanlığa gelince bu oranı yüzde 5'e yükseltti.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ise "3'ten çok daha fazlasını savunmaya harcamak zorunda kalacağız" diyerek biraz yumuşattı.

Yeni hedef nisan veya mayıs ayında belirlenecek.

NATO üyesi ülkelerin 2023 itibarıyla GSYİH büyüklüklerine göre ilk 10 sırası şöyle:

ABD: 27.3 trilyon dolar.

Almanya: 4,4 trilyon dolar.

İngiltere 3,3 trilyon dolar.

Fransa: 3 trilyon dolar.

İtalya: 2,2 trilyon dolar.

Kanada: 2,1trilyon dolar.

İspanya: 1,.6 trilyon dolar.

Hollanda: 1,1 trilyon dolar.

Türkiye: 1,1 trilyon dolar.

Polonya: 808 milyar dolar.

NATO'nun kendi bütçesi ise ayrıca üye ülkeler tarafından ödeniyor.

NATO'nun 2022 yılı askeri bütçesi 1,56 milyar, sivil bütçesi ise 289,1 milyon euro'ydu.

2024'te ise askeri bütçe 2,03 milyar, sivil bütçe 438,1 milyon euro'ya çıkarıldı.

ABD ve Almanya bu bütçenin eşit oranda toplamda yüzde 32,4'ünü karşılıyor.

Türkiye ise NATO'nun askeri bütçesine yüzde 4,59'luk katkıyla 8. sırada bulunuyor.

NATO üyesi ülkelerin açıklanan toplam savunma harcamaları ise 2021'de 1,15 trilyon, 2022'de 1,17 trilyon, 2023'te 1,34 trilyon ve 2024'te 1,47 trilyon dolar oldu.

Bu harcamaların kabaca yüzde 70'i ABD tarafından gerçekleştirildi. Kanada ve Avrupalı müttefikler son iki yılda savunma paylarını daha fazla arttırdı ve 2024'te yüzde 20 artışla toplamda 485 milyar doları geçti. ABD ise 2023'te 916 milyar dolara çıkardığı savunma bütçesini 2024'te 886 milyar dolara düşürdü.

Yine de halen en çok savunma harcaması yapan, NATO bütçesine en çok katkıyı sağlayan ABD.

"Avrupa'nın savunmasına orantısız şekilde yüksek para harcamaktan" şikayet etmekte haklı gibi görünüyor.

Ama rakamlar sadece bunlardan ibaret değil.

ABD'nin savunma harcamalarının büyük kısmını Avrupa'nın korunması veya NATO ile ilgisi olmayan alanlarda kullanıyor.

Avrupa'nın korunması için harcadığı kısmın büyük bölümünü de silah, mühimmat, askeri araçlar ve hizmetlerin ABD şirketleri tarafından sağlanmasıyla geri alıyor. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün (SIPRI) 2019-2023 dönem raporuna göre, Avrupa devletlerinin silah ithalatının yüzde 55'i ABD tarafından gerçekleştirildi. Bu oran 2014-2018 döneminde yüzde 35'ti.