ABD Başkanı Trump'la Rusya Devlet Başkanı Putin'in Alaska zirvesinin artçı etkileri devam ediyor. Birbirine benzeyen, öngörülmesi zor iki liderin, anlaştıkları ve anlaşamadıkları konularla yeni bir süreç başlattığı söylenebilir.
Putin, 24 Şubat 2022'de ilan ettiği Ukrayna savaşından sonra sendelemişti. İki liderin üç saat sadece Ukrayna'yı konuşmuş olması beklenemez. Öyle anlaşılıyor ki yeni bir paylaşım masası kuruldu. AB liderlerinin Zelenski'yi önlerine katıp ABD yolunu tutması bunu gösteriyor.
Sınırları içinde 11 saat dilimi olan Rusya, 20. yüzyıldaki şekliyle olmasa da ABD ile in arasında bir başka kutup olarak "yeniden oyun kurma zemini" edindi.
Zamanı belli değil ama ikinci TrumpPutin zirvesinin Rusya topraklarında olacağı anlaşılıyor.
***Putin, şöyle bir planı ilkesel olarak Trump'a kabul ettirmiş gibi:
Ukrayna'da kısa sürede seçim yapılmasını sağlamak... Seçimi Rusya yanlısı hareketin kazanmasının altyapısını oluşturmak... İktidar değişikliği sonrası yeni Ukrayna yönetimiyle istediği gibi anlaşma yapmak!
Trump'ın Putin'den sonra Zelenski'yi görüşmeye çağırması bu planın hayata geçirilmesine yönelik sonuçlar verebilir.
Son on yıl içinde Rusya'nın Kırım'ı buna benzer yöntemle topraklarına kattığını unutmamak gerek. Putin Odesa'yı da gözüne kestirirse, Ukrayna'nın Karadeniz'de kıyısı kalmayacak!
Bu gelişmelerin kaybedeni olarak görünen AB, ABD ile Rusya'yı baş başa bırakmaktan yana değil. AB'de 2025 başından beri yeni savunma stratejileri oluşturma ağırlıklı bir arayış var. ABD, Avrupa'yı Rusya'nın karşısında yalnız bırakır mı
Bırakmaz ama Trump'ın AB'ye neredeyse Arap ülkeleri gibi baktığını söylemek de abartı olmaz:
Ver parayı, al savunmayı!
Trump'ın zirveden bir hafta önce 8 Ağustos'ta Azerbaycan ve Ermenistan liderlerini Beyaz Saray'da bir araya getirip barış deklarasyonu imzalatması, Kafkaslar'dan Orta Asya'ya açılan en stratejik koridor olan Zengezur'un yönetimini alması öncelikle Rusya'ya yönelik bir hamle. Rusya, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra uzun süre bütün kara gücünün beşte birini bu coğrafyada konuşlandırmak zorunda kalmıştı.
***Zirvenin Türkiye'yi ilgilendiren boyutları da var.
Son yıllardaki gelişmelerle Ortadoğu-Kafkaslar-Karadeniz birbirine eklemlendi. İsrail, Azerbaycan'la stratejik işbirliği anlaşması yaptı. Bu durum Azerbaycan'ı Ermenistan karşısında tartışmasız üstün hale getirmede önemli bir unsur oldu. Azerbaycan, Ukrayna'da Zelenski yönetimine Rusya'ya karşı başarılı olması için elinden geleni yapacağını iletti.