Yapmayın, etmeyin dedi, kaptı Nobeli
Nobel Ekonomi Ödülü'nü üç kişi alsa da Daron Acemoğlu ortak payda... En büyük avantajlarından biri Türk olmasıydı tabii ki...
Memleketinin ekonomisi o kadar kötü yönetiliyordu ki, adam "yapmayın, etmeyin" dedikçe iş taa Nobel almaya kadar gitti. Bakmasını bilene çok güzel bir laboratuvar Türkiye ekonomisi...
Yıllardır dillendirdiği "ekonomi sadece rakamlardan ibaret değildir" fikri bilim dünyasına başlıca üç önemli kitap hediye etti.
Bunlardan "Dar Koridor" kitabı, "The Narrow Corridor" orijinal adı... Ocak 2019 ilk basımı... Uzun adı; Dar Koridor: Devletler, Toplumlar ve Özgürlüğün Geleceği...
Devlet ve toplum arasındaki dengeyi anlatmak için Gılgamış Destanı'nı kullanıyor. Gılgamış, Sümer şehri Uruk'un efsanevi ve güçlü kralıdır... Başlangıçta halkına baskı uygulayan, zorba bir liderdir.
Bu zalimliklerinden biri de yeni evlenen çiftlerin düğün gecesinde gelinlerle ilk geceyi geçirme hakkını kendine saklamasıdır.
Bu uygulama, halk arasında büyük bir huzursuzluğa ve öfkeye neden olur. Halk, Gılgamış'ın bu zalimliğinden bıkar ve tanrılara dua eder.
Bunun üzerine tanrılar, Gılgamış'a denk olacak güçte Enkidu'yu yaratır. Gılgamış ve Enkidu karşılaştıklarında büyük bir mücadeleye girişirler, ancak bu çatışma sonunda dostluğa dönüşür.
Enkidu'nun varlığı, Gılgamış'ın zalimliğini dizginler ve onu daha adil bir lidere dönüştürür.
Güçlü bir devletin yani Gılgamış'ın ve güçlü bir toplumun yani Enkidu'nun bir arada var olması gerektiği vurgulanır.
İşte o yol, dar koridor...
Devletin çok güçlü, toplumun ise zayıf olduğu durumlarda otoriter rejimler ortaya çıkar. Özgürlükler kısıtlanır, devlet vatandaşların hayatının her alanına müdahale eder.
Devlet çok zayıfsa, toplumun ise kontrolsüz bir şekilde hareket ettiği durumlar yaşanır. Hukuk ve düzen sağlanamaz. Bu da kaos ve anarşiye yol açar.