Her gün okuyor, izliyoruz haberlerini: Sokak ortasında, insanların gözü önünde bıçakla işlenen cinayetler Ateşli silahla öldürülen ya da yaralanan insanlar İnsan hayatının ne kadar ucuz olduğu klişesini geçtim; Ölümün ve cinayetin bu kadar yaygınlaşması, bu denli sıradanlaşması ve bu derece kanıksanması hiç normal gelmiyor bana.

Trafikte kuralları ihlâl edenler sebebiyle ölüyoruz. Otelde ihmal kaynaklı çıkan yangında ölüyoruz. Depremlerde, sellerde; malzemeden çalanlar yüzünden ölüyoruz. Sahte alkollü içkiden ölüyoruz. Sarı serumdan ölüyoruz. Uyuşturucu kaynaklı sebeplerden ölüyoruz. Erkeğin, kadına ve çocuğa yönelik şiddeti sonucu ölüyoruz.

Ölümüne bir hayat bizimki.

Bir gazetenin üçüncü sayfasında bir sütuna 10 santim ya da bir haber kanalının ara bülteninde bir dakika 10 saniyelik haber oluyor; ertesi sabah unutuluyoruz. Yaşamını yitiren tanınan biriyse, haber gazetenin birinci sayfası, televizyonun da ana haber bülteninde yer buluyor; fark o kadar.

Topluma endişe yaymak, insanları korkutmak, umutsuzluğa düşürmek değil bunları söylemekteki amacım. Tam aksi. Farkındalık yaratmak, insanlığımızı hatırlatmak, yeni acılar yaşanmasının önüne geçmek için uyarmak. Elimden geldiği, dilim döndüğünce

Uzmanlar uyarıyor. Gençleri ayrı, öğretmen ve eğitimcileri ayrı, ebeveynleri ayrı uyarıyorlar. Herkesin payına düşenler var çünkü. Herkesin yapabilecekleri ya da yapmaması gerekenler var. Bireysel etkenler ve psikolojik sorunları bulunanları ayrı bir kategoride değerlendirmek gerekiyor. Bunları dışında tutup baktığımızda, toplumsal şiddetin nedenleri ve sonuçları belli.

Başta eğitim. Önce aile içinde, sonra okulda verilen eğitim. Aile içinde şiddet gören çocukların, yetişkinlikte şiddete başvurma eğilimi gösterdikleri bilimsel olarak kanıtlanmış bir durum. Keza eğitimsiz bireylerin şiddete yönelim olasılıklarının daha yüksek olduğu da istatistiksel bir gerçek. Eğitimin sorun çözme becerilerini de artırdığı malum. Muhakeme yeteneğini kazanmış eğitimli insan, öfkelendiğinde dahi şiddetten uzak durmayı başarabilir.

Arkadaş seçimi ve buna paralel oluşan arkadaş çevresi yani sosyal çevreyle birlikte gelen kültürel ve toplumsal faktörler de çok önemli. Şiddetin, sorun çözme yöntemlerinden biri olarak kabul edildiği kültürler var mesela.