'Özen' ve 'saygı' ile başladığım listenin ikinci sayfasının başında 'empati' var.

'Empati yoksunluğu' bir hastalık bence. Üstelik tedavisi zor bir hastalık. Empati yoksunlarının çoğu tedaviyi reddediyor. Bütünüyle reddetmeyenler de direniyor tedavi olmaya.

Türkçesi 'duygudaşlık'. TDK Sözlüğü'ndeki karşılığı "Kendini duygu ve düşüncede bir başkasının yerine koyabilme."

Karşısındakiyle empati kurmayan, karşısındakini anlamak için gayret göstermeyen insanlar toplumun çoğunluğunu oluşturuyor. Böyle bir derdi yok çoğu insanın.

Başkalarının derdiyle dertlenmeyen, kendinden başkasını önemsemeyen, kendine her şeyi hak görürken aynı haklara diğerlerinin de sahip olduğu (olması gerektiği) gerçeğini yok sayan anlayışın sahiplerinden söz ediyorum.

Empatik insanlar birbirlerini görür görmez tanıyor. Siz de bizdenseniz yaşamışsınızdır.

En basiti; trafikte, direksiyon başındayken yayaya yol vermek... Empatinin en temel örneklerinden biridir yol vermek. Daha birkaç dakika önce yaya olarak sokaktayken, geçiş önceliğine saygı göstermeyen sürücüler hakkında düşündüklerini unutmamaktır. Ve yine birkaç dakika sonra araçtan ineceğini bilip ona göre davranmak.

Empatik bir yaşam biçimine sahipseniz hayatınız pek kolay olmuyor.

Yaşayanlar bilir...

Düşünsenize, siz sürekli empatiyi önemserken kimsenin öyle bir derdi yok. Bir yanda sürekli "Bir saf ben miyim" diye mırıldanan iç sesinizle mücadele; diğer taraftan düşüncesiz, hoyrat, nobran güruha bakıp "Bunu gerçekten hak ediyorlar mı" diye kendine sorup durmak.

Ama son noktada, beklentiyi sıfırlayıp her şeye rağmen "Yılgınlık yok. Böyle böyle çoğalacağız. Ben böyle devam ediyorum" kararlılığı... "Yaşasın empati", "Empatik hareket engellenemez" sloganları...

*

Bugünkü ikinci başlığım 'had' bilmek. Nezaketli olup sınır kavramının idrakinde olmak. Samimiyet ile hadsizlik arasındaki ince çizginin de tabii.

Sizin "Siz" diye hitap ettiğiniz kişinin size ısrarla "Sen" demesi en sık rastladığımız örneklerdendir, bilirsiniz. İnsanın haddini bilmesi önemli bir haslet. Öncelikle kendi açısından olumlu bir özellik bu. Tabii aynı zamanda temasta olduğu herkes için.