"Türkiye'nin gündemindeki başlıklardan biri olan 'asgari ücret'i sordum İsviçre'de. Kantonlara göre değişse de en düşük saatlik ücret 20 Frankmış. Yani 660 TL. Saatlik! Günde 8 saatten haftada 5 gün çalışan biri, ayda 3 bin 200 CHF (İsviçre Frangı) kazanıyor.

Yani 105 bin TL. Ama hesabı böyle, yani İsviçre Frangı cinsinden asgari ücreti TL'ye çevirerek yapmak gerçekçi değil." Salı günkü (19 Aralık 2023) yazımı böyle bitirmiştim.

(https:www. posta.com.tryazarlarmurat-celik isvicre-2683030)

Kaldığım yerden devam edeyim

strong class"read-more-detail"Haberin Devamı

Hesabı şöyle yapmak gerek.

ASGARİ ÜCRETİN ALIM GÜCÜ

İsviçre'de asgari ücret, TL bazında, Türkiye'nin neredeyse 10 katı. Ama önemli olan bu değil. Önemli olan asgari ücretlerin yani paranın alım gücü. İki örnek üzerinden küçük bir kıyaslama yapalım Türkiye'de 37 TL olan mazotun litresi İsviçre'de 2.7 frank. Yani 90 TL. Türkiye'de 11 bin 400 liralık aylık asgari ücretle 308 litre mazot alınabilirken, İsviçre'de 3 bin 200 franklık aylık asgari ücretle bin 185 litre mazot satın alabiliyorsunuz. Üç katından fazla. İkinci örnek 'un' olsun. Türkiye'de buğday ununun kilosu yaklaşık 25 TL. Bir asgari ücret 456 kg un satın alıyor.

Aynı un İsviçre'de yaklaşık 2.5 frank. TL karşılığı 82 buçuk lira ama bir İsviçreli, kazandığı asgari ücretle bin 280 kg un satın alabiliyor. Yine üç katı civarı. Mesele bu oranlar işte. Paranın ve dolayısıyla asgari ücretin alım gücü yani. Tabii bir de iki ülkedeki asgari ücretle çalışanların oranı noktası var. İsviçre'de asgari ücretle çalışanların genel istihdam içindeki oranı yüzde 5. Yani her yüz kişiden sadece beşi asgari ücretle çalışıyor. Türkiye'de ise bu oran -en iyimser veriye göre- yüzde 50. Yani her iki çalışanın biri asgari ücretli. Sadece bu durum bile iki ülkenin genel refah durumunu anlatmaya yetiyor.

ANLAYIŞ FARKI

Avrupa'nın hemen her ülkesinde olduğu gibi İsviçre'de de trafikte yayalar ve bisikletlilerin önceliği var. Motorlu araç sürücüleri onlara muhakkak yol veriyor. Ülkede çoğunluk zaten metro, tramvay ve otobüs kullanıyor. Bu toplu taşıma araçlarında kart basmak ya da bilet ibraz etmek gibi uygulamalar yok. Ama biletsiz binmenin cezası büyük. Örneğin Zürih'te tek binişlik tramvay bileti 4 frank. Biletsiz yakalanmanız halinde ödeyeceğiniz ceza ise ilk seferde 90, ikincisinde 180, üçüncü defadaysa 270 frank. Aylık sınırsız kartın 200 frank olduğunu düşündüğünüzde cezaların caydırıcılığı ortaya çıkıyor. Sordum