Türkiye Avrupa'da hatta belki de dünyada radyo frekans ihalesinin yapılmadığı tek ülke. Bu radyo endüstrisinin gelişmesini de olumsuz yönde etkiledi. Günümüze bakacak olursak piyasada çok ciddi bir tekelleşmenin ortaya çıktığını ve sektörü üç dört grubun domine ettiğini görüyoruz.
Sektörde aksayan bir diğer konu da radyo kanallarının sahip oldukları lisansa göre yayın yapmamaları. Mesela yerel bir lisana sahip bir radyo veya bölgesel bir lisansa sahip bir radyo ulusal yayın yapabiliyor. Bu yaklaşık yirmi beş sene böyle gitti. Bunu yeniden iletim denen kanuni olmayan bir yöntemle yıllardır yapıyor radyo kanalları. Bu aslında lisans ihlali ve cezai durum gerektiren bir eylem. Geçmiş RTÜK yönetimleri bu duruma biraz göz yumunca bu durum yıllar boyunca devam etti.

MEVCUT YÖNETİM GÖZ YUMMADI

Bu yaz RTÜK yönetimi bu lisans ihlaline el koydu ve radyoların yeniden iletim yolu ile yayın yapmasını yasakladı. Bu ne anlama geliyor Bunun anlamı eğer radyo kanalının lisansı R3 ise sadece tek bir ilde örneğin sadece İstanbul'da yayın yapacak, lisansı R2 ise bölgesel yani lisansın ait olduğu bölgede örneğin sadece Marmara Bölgesi'nde yayın yapabilecek.
Peki önceden nasıldı Sadece İstanbul'da veya sadece Marmara Bölgesi'nde yayın yapması gereken bir radyo İstanbul veya Marmara Bölgesi dışında ki illerde de yayın yapıyordu. Bunun içinde bu illerde bulunan yerel radyoları kiralıyor ve yeniden iletim yoluyla kafasına göre dilediği kadar ilde yayın yapıyordu. Bu bana çok saçma ve anlamsız geliyordu. İllegal olduğu kadar rekabete de aykırı bir durumda. Ulusal lisansa sahip bir radyo kanalı hakkı ile tüm Türkiye'de yayın yaparken yerel veya bölgesel lisansa sahip radyo kanalı da yeniden iletim denen bu yolla tüm Türkiye'de yayın yapıyor. Bu hem haksızlık hem de rekabetçi pazar koşullarına aykırı.
Yeniden iletim yasasını araştırdım AB ülkelerinde radyoların ortak yayın yapmasına olanak kılan bir yöntem ama bu bazı kısıtlara sahip. Mesela AB ülkelerinde yeniden iletim yoluyla sadece bir saat yayın yapabiliyorsunuz. Mesela İstanbul'da yerel yayın yapan bir radyo İzmir'de de yayın yapmak isterse orada da en fazla günde bir saat yayın yapabiliyor. Oysa bizim ülkede olayın resmen cıvığı çıkmıştı.

İLK PİYANGO VIRGIN RADIO'YA ÇIKTI

RTÜK bu lisans ihlali yapan radyoları belirledi ve onlara bu yayınları kesmedikleri taktirde yasal yaptırım uygulayacağını açıkladı. İlk uygulamayı da Virgin Radio adlı radyoya yaptı. Virgin Radio R3 yani İstanbul yerel lisansa sahipken diğer illerde kiraladığı radyo kanalları ile yeniden iletim yolunu kullanarak ulusal çapta yayın yapıyordu. RTÜK'ün çağrısı üzerine Virgin Radio İstanbul dışındaki yayınlarını kesti ama bir yandan da olayı kurtarmak için karara karşı yürütmeyi durdurma kararı talebinde bulunarak RTÜK ile bir hukuki savaşa girdi. Mahkeme RTÜK'ün de savunmasını dinledikten hemen sonra yürütmeyi durdurma kararını kaldırdı ve Virgin Radio'ya yeniden iletim yolu ile yayın yapmaması konusunda yaptırımda bulundu. Şu an Virgin Radio sadece İstanbul lisansına sahip olduğu için Virgin ismiyle sadece İstanbul'da yayın yapıyor. Yeniden iletim için kiraladığı diğer illerdeki radyolarda radyo ismi kullanmadan müzik yayını yapıyor.

ALINAN KARAR ÇOK DOĞRU

RTÜK'ün aldığı bu karar kim ne derse desin çok doğru ve haklı bir karar. Yeniden İletim yolu ile 24 saat yayın yapmanın hiçbir hukuki geçerliliği yok. Yerel ve bölgesel radyoların bu yolla tüm Türkiye'de yayın yapması hem tüm Türkiye'de yayın yapma hakkına sahip gerçek ulusal lisansa sahip radyolara haksızlık hem de illegal. RTÜK Virgin Radio'nun yayınlarını kestikten sonra bu şekilde uyanıklık yapıp yeniden iletim yoluyla yayın yapan diğer radyolara da uyarı yazıları göndererek bu yayınlarını sonlandırmasını istedi. Yani eğer lisansın sadece Marmara Bölgesine yayın yapmana izin veriyorsa İzmir'de, Adana'da yani Marmara Bölgesi dışında kalan illerde yayın yapmayacaksın. Bu durum hem lisans ihlalini yok edecek hem de Marmara Bölgesinde yayın yapan yerel ve bölgesel radyolara da bir nefes aldıracak. Çünkü dinleyici lisans ihlali yapan İstanbul merkezli radyolar yerine kendi bölge ve illerinde yayın yapan radyoları dinleyebilecek.