Son Sovyet lideriydi. İki hafta önce öldü ama özellikle Türk Cumhuriyetlerinde onun üzerinde yapılan tartışmalar devam ediyor. Öyle ki bu tartışmalara baktığımızda şaşırtıcı olanı kendisinden nefret edenler kadar seveni de olduğunu görüyorsunuz. Evet millet olarak çabuk unutan bir topluluğuz. Özellikle genç kuşakların kendi tarihlerini bilmemeleri esasında merak dahi etmemeleri hüzün verici ve maalesef zamanın ruhu böyle bir nesil üretti. Öyle ki Ahmet Haşim'in "Melali anlamayan nesle aşina değiliz" sözleri bu gerçek karşısında kifayetsiz kalıyor. 20 Ocak 1990. O gün Azerbaycan tarihinin en korkunç günlerinden biri yaşandı ve Azerbaycan bu günü "Kara Yanvar" olarak hatırlıyor. Dönemin Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov, Azerbaycan Türklerine korkunç bir katliam başlattı. Karabağ'daki işgalci Ermenilere karşı vatan savunması yapan Azerbaycan Türklerine karşı Ermenilerden yana tavır alan Sovyet Ordusu, tanklarla girdiği Bakü'de önüne çıkan insanları ezip geçiyor, ateş ediyordu. Azerbaycan halkı "Ya İstiklal Ya ölüm" kabilinden "hürriyet" için "bağımsızlık" için bedenleriyle tankları durdurmaya çalışıyordu. Bu olaylar Azerbaycan tarihine "Kara Yanvar" (Kanlı Ocak) olarak geçti Tarih 16 Aralık 1986-19 Aralık 1986 Yer Kazakistan Almatı. Sovyetler Birliği Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov, Kazakistan Komünist Partisi Genel Sekreteri Dinmuhammed Kunayev yerine Rus asıllı Genadi Kolbin'i atadı. Bunu protesto eden 300 kadar öğrenci Almatı'da Brejnev meydanında toplandı. Daha sonra geniş halk kesimleri de öğrencilere katıldı ve Komünist Partisi binasına girdiler. Meydanı çember içine alan güvenlik güçleri olaya çok sert müdahale edince isyan büyüdü. Çimkent, Karaganda şehirlerinde de olaylar meydana geldi. Yüzlerce Kazak genci OMON güçleri tarafından infaz edildi, binlerce kişi tutuklandı Bu olay Kazakistan tarihine "Jeltoksan" olarak geçti. Jeltoksan Kazak dilinde aralık ayı demek! Mihail Gorbaçov'un vukuatları tabii ki sadece bunlar değil. Ancak yıllar sonra Gorbaçov'un Kazak halkından nasıl özür dilediğini ünlü Kazak düşünür, şair, diplomat Muhtar Şahanov, bir söyleşide şöyle anlatır: "2001 yılında Gorbaçov Almatı'ya geldi. Ben o sırada Cengiz Aytmatov ile birlikteydim ve bizi de Gorbaçov'un katıldığı öğlen yemeğine çağırdılar. Bir ara onu bir kenara çekerek: -