Azerbaycan'ın Gebele şehrinde Türk Dünyası Liderler Zirvesi gerçekleşti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan'a gitmeden önce AKParti Genel Başkan Yardımcısı ve Türk Devletleri İlişkiler Başkanı Prof. Dr. Kürşad Zorlu'yu makamında kabul etti. Zorlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a gelişmelerle ilgili kapsamlı bir rapor takdim etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 7 Ekim sabahı Azerbaycan'ın tarihîGebele şehrine gitti. Burada Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından karşılandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Büyük Türk Ailesinin dünya diplomasi ve siyasi tarihinde yıldızlaşan önemli bir lideri. Bu anlamda ülke liderleri tarafından da büyük bir saygı görüyor.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Zirve'nin açılış konuşmasında geniş bir perspektifle tarihîve kültürel kardeşliğe vurgu yaparak, Azerbaycan'ın Karabağ Zaferi'nde ve sonrasında destek olan Türk devletlerine teşekkür etti ve ilki 1926 yılında gerçekleşen Türkoloji Kurultayı'nın TDT tarafından yeniden düzenlenmesi teklifinde bulundu.

İçinde güvenlik, ticaret, ulaşım, kültür ve diplomasi alanlarıyla ilgili konuların yer aldığı dosyalarla Azerbaycan'a giden Cumhurbaşkanı Erdoğan, Zirve'de yaptığı konuşmada Gazze'ye olan desteğini sürdürerek KKTC'nin önemine de özel vurgu yaptı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, konuşmasında çok önemli bir teklifte bulundu. 'TDT Plus'! Bu öneriye göre TDT Plus, global bir çatı kuruluş olarak 360 derecelik bir diplomasi ve politika ile bütün kuruluş ve ülkelerle çok yönlü diplomasi yürütecek.

TDT Plus… Teşkilatın "geniş aile" formatı olarak da düşünülebilir. Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Macaristan, KKTC ve Özbekistan'ın çok ötesine uzanan bir dayanışma ağı. Macaristan'ın AB'deki köprü rolü, KKTC'nin Doğu Akdeniz'deki stratejik varlığı, Türkmenistan'ın enerji hazinesi ve Türkiye'nin liderlik iddiası ve vizyonu...

TDT Plus, gözlemci ve üye ülkelerle bir "artı" güç oluşturmanın yanında uzak ve yakındaki ülkelerle de iş birliğini öngörüyor. Şu an kurumsal yapısı net olmasa da öngörülen teklife göre, Türk Dünyası'nın 300 milyonluk enerjisinin dünyada ciddi bir sinerjiye dönüşme kapasitesi söz konusu.

Dolayısıyla çok kutuplu bir dünyada gerek Avrasya'da, Orta Doğu'da, gerek Avrupa'da ve Afrika'da üye ülkelerindiplomasi ve ticari iş birliği içine girmesiyle; TDT coğrafyasının bir istikrar ve barış adası, huzurlu bir çekim merkezi olması hedeflenen bu hamle, gerçekten de oldukça önemli bir gelişme. Bu anlamda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bu vizyonu, Zirve'ye damga vurdu diyebiliriz.

Türk Devletleri Teşkilatı'nın (TDT) 12. Liderler Zirvesi'nde liderler, "Bölgesel Barış ve Güvenlik" temasıyla bir araya gelerek tabiri caizse sadece masada değil, Türk ve dünya tarihinin en zorlu kavşağında önemli bir sınav verdi.

Ayrıca hemen belirtelim ki, ilgili ülkelerin Savunma Sanayi Başkanlarının bir araya gelerek fikir teatisinde bunmaları, çeşitli alanlarda yakın iş birliği yapma kararları almalarını, Zirve öncesinin en önemli çıktıları arasında sayabiliriz.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, gerçekten de önemli tespitlerde bulundu.Orta Asya'da su kaynaklı sorunlara çözüm bulunması vesu rezervlerinin dikkatli kullanılmasının gerekliliği konularında görüş belirten Tokayev, Yapay Zekâ Üniversitesi'nin kurulacağını, bu üniversiteye başvuran bütün Türk gençlerine burs vereceklerini belirtti. Ayrıca nadir toprak elementleri konusunda da iş birliği yapılmasının gereğine değindi.

Zirve'nin en önemli maddelerinden birisi hiç şüphesiz ekonomik ve enerji iş birliği idi. TDT üyesi ülkelerinticari faaliyetlerin toplam hacminin 2,1 trilyon dolar seviyesinde olduğunu, kendi içlerinde ise 80 milyar dolar ticaret hacmi bulunduğunu belirtelim. Elbette bu yeterli değil. Her geçen gün büyüyen ticaret hacmi, ilgili ülkeler arasındaki ticari faaliyetlerin kolaylaştırılmasıyla daha da büyüyecektir.

Yeni gümrük anlaşmaları, enerji koridorları, dijital ticaret projeleri... Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı, Orta Koridor, Zengezur Koridoru, Bir Yol Kuşak Ulaşım Ağı, Türkmen gazı gibi bütün konular masaya geldi. Yine TDT bünyesinde faaliyet gösteren "Türk Yatırım Fonu" da faaliyetine başladı ve bu hiç kuşkusuz ticaretin gelişmesine olumlu katkılarda bulunacaktır.