Wikipedia 25 yaşında

25 yıl önce bu zamanlarda, internet girişimcisi ve Nupedia adlı bir platformun kurucusu Jimmy Wales baba oldu. Bebek MAS sendromu ile dünyaya geldi. Bebeğin mekonium adı verilen ilk dışkısının doğumdan önce fetüsü çevreleyen sıvıya karışması ve ciğerlere gitmesiyle oluşan bu hastalık solunum yollarını etkiliyor ve tedavi edilmediğinde bebeği ölüme götürebiliyor.

Wales her baba gibi doktorlar dışında da birçok kanaldan bilgi alıp bebeğinin neyle karşı karşıya olduğunu anlamaya çalıştı. Ancak 2000 yılında web'de aradığını bulmak neredeyse imkânsız olduğu gibi, böyle bir bilginin web'de olup olmadığı da bilinmiyordu. Hızlı ve doğru bilgi ihtiyacnı karşılayamadı. Tek bulduğu bazı bloglarda paylaşılmış kişisel deneyimler ya da ancak tıp bilimiyle ilgilenenlerin anlayabileceği teknik metinlerdi.

Neticede doktorları önerdiği alternatif bir tedavi yöntemine razı oldular. Bebekleri kurtuldu ancak Wales yaşadığı çaresizliği hiç unutmadı. Henüz başlangıç aşamasında olan Nupedia adlı uzman sözlüğü projesini rafa kaldırmaya ve herkesin katkıda bulunabileceği Wikipedia'yı kurmaya o zaman karar verdi. Bugün kızı Kira da, Wikipedia da 25 yaşında.

Tam olarak gelecek 15 Ocak'ta, yani bir kaç ay sonra tam olarak doğum gününü kutlayacak Wikipedia fikrinin çıkması işte 25 yıl önce bu zamanlara denk geliyor. Sadece uzmanların değil, herkesin, bilgi ekleyebileceği, editörlerin süzgecinden geçerek online dünyada yerini alacak bilgilerin ansiklopedisi Wikipedia bugün günlük hayatta elimizin altında olmasından memnun olduğumuz üç beş araçtan biri.

Wales'in yazdığı "Seven Rules of Trust" (Güvenin Yedi Kuralı olarak çevireyim hızlıca) 28 Ekim'de yayınlandı ve tam olarak Wikipedia'nın mantığını ve kuruluşundaki güven merkezli iş modelini anlatıyor. Bu modeli hayatın farklı alanlarına uygulamak gibi bir ideali tartışıyor. Dünyadaki zıtlaşmayı, (kendi ülkesi ABD'nin iyiden iyiye ortadan ikiye bölünmüş toplumsal yapısını tamir etmek gibi bir amacı da var) Wikipedia modeliyle gidermenin mümkün olup olmayacağını soruyor.