American Dialect Society, 34'üncü olağan toplantısını New York'ta yapmış. 2023'ün sözcüğünü açıklamak için toplanan dernek, kararını açıkladı. Yılın sözü "enshittification". İçinde "shit" geçen bir sözcük. Bu sözcüğü Türkçeye çevirince buraya yazması biraz ayıp oluyor. Shit, "b" ile başlayan, "k" ile biten üç harfli bir sözcüğe denk geliyor Türkçe'de. Ortadaki sesli harfi siz koyun. "Enshittification".

Efendim bu sözcüğü Cory Doctorow adlı yazar kullanmış ilk kez. Bu sözcüğün niyeti, sosyal medya platformlarının nasıl zaman içinde sözcükte bahsedilen sürece girdiğini tarif etmek.

Ben buna şimdilik "çirkefleşme" diyeyim, terbiyemiz bozulmasın. Ya da en azından daha az bozulsun. Derdimizi anlatmak adına terbiyemizden verilen küçük bir ödün diye düşünebilirsiniz.

Platformların çirkefleşmesi bir fenomen. Yeni bir fenomen, çünkü 15 yıl kadar önce hayatımıza giren muhtelif platformların "çirkef" yüzünü ancak bu sürenin sonunda görebiliyoruz. Yani çirkefleşmek bu kadar zaman alabiliyor. Bakın bu sözcüğün babası ne diyor.

"Platformlar nasıl ölür açıklayayım: Önce kullanıcılarına iyi davranırlar. Sonra kullanıcılarını 'business" müşterilerinin yararına sömürmeye başlarlar. Son olarak 'business' müşterilerini de sömürüp her şeyi kendilerine almak isterler. Sonra ölürler." İşte bu süreç "çirkefleşme" süreci.

Önce: "Bize gelin, sizin bilgilerini istemiyoruz, sadece bizi kullanın, bakın ne güzel şeyler yapabiliyorsunuz hem de bedava."

Sonra: "Bilgilerinizi istiyoruz ama size daha iyi hizmet etmek için."

Sonra bir noktada: "Bilgilerinizi vermezseniz bizi kullanamazsınız".

Devam: "Tamam itiraf ediyoruz, sizi 24 saat takip ediyoruz ve kişisel bilgilerinizi başkalarına sattık ama ne var bunda Sorun bakalım neden sattık Size daha iyi hizmet etmek için."

Ardından: "Bedavaya yaptığınız şeyler için artık para vermeniz lazım. Kimse kusura bakmasın"