Caz bestecisi 83 yaşındaki Mulatu Astatke, 11 şarkılık yeni bir albümle bizi geçmişe doğru müzikal bir yolculuğa çıkarırken mucidi olduğu Etiyopya cazını temize çekiyor

Etiyopyalı Mulatu Astatke, 1959'da 16 yaşındayken mühendis olsun diye Birleşik Krallık'a yollandı. Galler'de Wrexham'da Lindisfarne College'a kaydını yaptırdı ama hepsi o kadar. Aklı fikri müzikteydi. Londra'daki Trinity College of Music'e başlaması çok uzun sürmedi. Buradan, piyanist ve besteci Eric Gilder'ın öğrencisi olmak için Twickenham'daki School of Music'e geçti (Osibisa'nın kurucusu Ganalı saksofoncu Teddy Osei de burada aynı sınıftaymış). 1972'de "Ethio-Jazz" adını verdiği kendine has müziğini yansıtan ilk albümünü çıkarana kadar Boston'daki saygın müzik okulu Berklee College'a devam etti, New York'ta dönemin cazının devleriyle haşır neşir oldu, Latin caza merak sardı, Duke Ellington ile çalıştı, yani sizin anlayacağınız, mühendis olacaktı müzisyen oldu.

İlk zamanlar "Ethio-Jazz" hiç ilgi çekmedi. Ne batıdaki Latin furyasıyla rekabet edebiliyordu ne de memleketinde bir heyecan yaratmıştı.

1969'da ülkesine döndü ve kültür sanat hayatın giderek canlandığı Addis Ababa'da bir konser verdi. Şöyle anlatıyor: "Addis'de Imperial Theatre'da verdiğim konseri asla unutmam. Piyano, saksofon ve begena için yazdığım bir eseri çalıyorduk (begena bas sesler veren geleneksel bir Etiyopya çalgısı). İnsanlar o kadar şaşırdı ve tepki gösterdi ki bir an önce sahneden inmem için bağırmaya başladılar. Önce duymazdan geldim. Bağırış çağırış artınca durup ayağa kalktım, öne eğilip selam verdim ve teşekkür ettim 'başka bir zamanda görüşürüz' dedim. Evet farklı bir şey yapıyordum ama benim müziğim buydu. Hiç vazgeçmedim."

Astatke, Etiyopya geleneksel müziğiyle cazı harmanladığı Ethio-Jazz'ın, Afrobeat ya da bebop gibi kendine has bir tür olarak kabul görmesi için hayat boyu çalıştı konserler verdi. Sanırım en büyük çıkışını Jim Jarmusch'ın 2005 tarihli filmi "Broken Flowers"takullanılan müzikleri sayesinde yaptı. Bu filmin ardından müziği merak edildi, İstanbul dahil pek çok şehirde konserler verdi.

Bugün 83 yaşındaki sanatçının yayınladığı belki de son albümün adı "Mulatu Plays Mulatu". Astatke kariyeri boyunca ürettiği ve çaldığı sayısız eser arasından özenle seçtiği 11 parçayı canlı kayıtlarıyla bu albümde bir araya getiriyor. Astatke'nin 1960 ve 1970'lerde henüz türü geliştirme aşamasında gerçekleştirdiği bu performanslar bir bakıma müzik tarihine de tanıklık ediyorlar. Parça seçiminde Ethio-Jazz'ın farklı yüzlerini yansıtmak istediğini anlatmış Uncut'a. Etiyopya müziğinin dört temel makamı olan anchihoye, tizita, ambassel ve bati üzerine odaklanmış. Bu makamlarla (çoğu pentatonik diziler, Tizita minör ve daha duygusal) Batı enstrümanlarını ve armonisini birleştiriyor. 11 parçalık, bir saat bir dakika süren bir müzikal macera bu. Haftalardır merakla bekliyordum bugün kavuştum.