Kooperatifçilikle güçlü bir gönül bağımız var. Kuşaklar boyu üzüm üreticiliği ile uğraşmış ailemizin adeta genlerinde kooperatifçilik var. Biz de yıllar boyu hem bir çalışan hem de bir üretici olarak tarım kooperatifçiliğinin ve toplumsal mücadelelerin içinde bulunduk. Tariş'teki görev dönemlerimizde kooperatifçiliğin yaygınlaşması, örgütlenmesi ve etkinliğinin artması için elimizden gelen çabayı gösterdik. Üreticinin ve emekçinin ortak mücadelesinin içinde her daim yer aldık. Bu bağlamda, yerel kooperatifçiliğin ulusal ve uluslararası kooperatif hareketleriyle buluşturulması ve evrensel günlerin bilinip kutlanması için hep gayret ettik.

KOOPERATİF GÜNÜ VE YILI

21 Aralık, bütün dünyada "Dünya Kooperatifçilik Günü" olarak kutlanır. 21 Aralık 1845 tarihi, kooperatifçiliğin başlangıcını ifade eder. Kooperatifçilik, İngiltere'nin Manchester kentinin Rochdale semtinde 28 dokuma işçisi tarafından kurulan tüketim kooperatifi ile başlamıştır. Biz de bundan 30 yıl önce Manchester'de toplanan "Dünya Kooperatifçiliğinin 100. Yıl Kongresi"ne Tariş'i temsilen katılmıştık. Bu vesileyle kooperatifçiliğin doğduğu yerde "Rochdale Haksever Öncüleri"ni anmıştık. Birleşmiş Milletler, içinde bulunduğumuz yılı kooperatif yılı olarak duyurdu.

ICA-TÜRKİYE VE EGE

Dünya kooperatif gününün-yılının belirlenip kutlanmasında, "Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA)" belirleyici oluyor ve başat rol oynuyor. Bütün dünyada kooperatifçileri bir araya getiren ICA'nın oldukça eski ve köklü bir geçmişi var. 1895 yılında kurulan bu uluslararası birlik, tüm kooperatifleri ve kooperatif aksiyonerlerini şemsiyesi altında topluyor. Bizim de aktif görevlerde olduğumuz 1990'lı yıllarda Tariş ICA'ya üye olmuştu. Ülkemizde ve Ege'de çok köklü bir geçmişi olan Tariş'i, uluslararası kooperatif hareketiyle buluşturmanın onurunu yaşamıştık.

İZMİR'DEKİ ETKİNLİKLER

Kooperatifçilik günü ve yılı, İzBB öncülüğünde İzmir'de etkin bir programla kutlanacak. "Kooperatifler daha iyi bir dünya kurar" temasıyla düzenlenen etkinlikler kapsamında, bugün kooperatifçilerin ve uzmanların bir araya geleceği "İzmir Kooperatifçilik Buluşmaları" düzenlenecek. 22 Aralık'ta da SDD, UTGB ve Bayraklı Kent Konseyi'nin "Dünden Bugüne Kooperatifçilik" etkinliği var. 21 Aralık Pazar günü ise İzmir'de faaliyet gösteren kooperatiflerin yürüyüşü gerçekleştirilecek. İzmir'in dört bir yanından kooperatif üyeleri, Alsancak'ta bir araya gelecek. Cumhuriyet Meydanı'nda toplanacak üreticiler, halk oyunları ve konuşmalarla Kooperatifçilik Günü'nü kutlayacaklar. Ayrıca bando ve traktörler eşliğinde kortej düzenlenecek. Biz de eski bir kooperatif aksiyoneri olarak tüm kooperatifçilerin gününü ve yılını içtenlikle kutluyoruz.

***

Tariş ve Tarişbank unutulmamalı

Ülkemiz kooperatifçilik tarihinde Ege Bölgesi'nin unutulmaz bir yeri ve önemi var. Özellikle tarım kooperatifçiliği bu coğrafyada ve bu topraklarda boy atmış. Bölgemizde tarım kooperatifçiliğinin kökleri Cumhuriyet öncesi döneme kadar uzanıyor. Bu bağlamda. tarım kooperatifçiliği Cumhuriyetten de eski bir geçmişe sahip.

EGE, KOOPERATİFİLİĞİN BEŞİĞİ

Ege'de kooperatifçilik denince akla ilk gelen kurum Tariş oluyor. Tariş'in özünde de önce Aydın'daki incir üreticilerinin, sonra da Manisa yöresindeki üzümcülerin birlik arayışları var. Üstelik Aydın'daki ilk örgütlenme, kooperatifçiliğin finansman ihtiyacı öncelenerek Milli Aydın Bankası ile başlatılmış. Bu da Egeli üreticinin yabancı kumpanyaların sömürüsüne karşı başlattığı girişimin, antiemperyalist ve antikapitalist bir karakter taşıdığını gösteriyor.

EGE'DE KOOPERATİF BANKACILIĞI

Milli Aydın Bankası ile başlayan yerel finansman arayışları, sonraki dönemlerde Akhisar yöresinde Tütüncüler Bankası, Manisa yöresinde Bağcılar Bankası gibi ilginç örneklerle sürüyor. Örneğin en son Köy Koop'un kontrolünde olan Bağcılar Bankası'nın, 12 Eylül döneminde kooperatiflerden koparılıp sonlandırıldığını hatırlıyoruz. Ege'de bir başka toplumsal bankacılık örneği Esnaf Bankası'dır. Sonraları Egebank olarak anılan bu banka da giderek esnaftan koparılmıştır. Bütün bu olumlu örneklerin temelini oluşturan Tariş'in ve Tarişbank'ın unutulmaması gerektiğini düşünüyoruz. Ülkemizde kooperatifçiliğin yeniden ayağa kaldırılması için neredeyse 120 yıl önce Egeli üreticinin büyük bir öngörü ile hayata geçirdiği gibi, öncelikle bir "Kooperatifler Bankası" oluşturulmalıdır.

***

Manisalı başkanlar unutulmaz