Suriye'deki değişimde Türkiye'nin rolü

MEHMET KOÇAK

Suriye'de Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ)'ın başını çektiği muhaliflerin 61 yıllık Esad Hanedanlığını 12 gün gibi kısa sürede devirmesi, hangi ülkenin operasyonu olduğu ve bundan sonra Suriye'nin nasıl ve kimler tarafından şekillendirileceği konularındaki farklı yorum ve tartışmalar devam ediyor.

Bu büyük ve başarılı operasyonun bir veya birkaç örgütün başarması olamayacağı gibi bir devlet aklımım devrede olduğu görüşü hakim.

Stratejistler ve siyaset bilimcileri Suriye'deki değişimin Türkiye'nin kontrolünde gerçekleştiği görüşünde hemfikir olmaları ise dikkat çekmektedir.

Türkiye, Suriye krizi boyunca tarihin doğru tarafında yer alan nadir aktörlerden biri oldu. Uluslararası aktörler de Türkiye'yi bu değişimin en önemli kazananı olarak sunuyor.

Sahada oluşan yeni gerçeklik Türkiye'nin Suriye denklemindeki önceliklerini karşılayacak biçimde evriliyor olması bu yorumları doğrular niteliktedir.

Şüphesiz bu sürecin ardında bir stratejik akıl ve planlama ve de bu planlama doğrultusunda strateji belirleme kabiliyeti ve yeteneği sahada çok iyi bir şekilde uygulandığı bir gerçek.

Zira Türkiye 2016'da ağırlığını koymasaydı, 'Astana zirvesi' kapsamında muhalif güçler Halep'ten İdlib'e nakilleri gerçekleşmeyecek ve de korumaya alınmayacaktı. 27 Kasım 2024 tarihine kadar, Rusya, İran ve Şam rejimi kıskacındaki İbdlib'deki muhalifleri 8 yıl boyunca koruyan ve kollayan yine Türkiye oldu.

İbdib'de yaşayan 4 milyon Suriyeli ve tüm silahlı muhalif grupları tek bağlantısı ve solunum yolu Türkiye olduğu ise unutulmamalı.

Türkiye, sadece Şam yönetiminin düşmesinde etkili olmadı, aynı zamanda Rusya ve İran'ın hem Suriye'den çekilmesine yol açtı, hem de Suriye üzerinden Ortadoğu'ya yönelik planlarının devre dışı kalmasına sebep oldu.

Devrik Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in, rejimi düşmeden önceki son günlerde İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'ye Türkiye'nin rejimini devirmeye çalışan muhalif güçleri güçlü bir şekilde desteklediğinden şikâyet etmesi aslında Başkan R. Tayyip Erdoğan'ı ima ettiği açıktır.

Esad, Başkan Erdoğan'ın uyarı ve çağrılarına İran'ın yönlendirmesiyle uzak durmasının bedelini ağır bir şekilde ödediği ise bir diğer gerçektir.

ABD'nin görevi devralmaya hazırlanan Başkanı Trump'ın Suriye'de Beşar Esad rejimin devrilmesini Türkiye