Türkiye 2023 yılında 4,5 büyüdü.

Öte yandan aslında büyümediğimize dair de pek çok eleştiri yazısı okuduk.

Herkesin isabetli bulduğu eleştiri "tüketimle mallarına harcama yaparak büyüdük" anlamındaki "tüketerek büyüdük" eleştirisi oldu.

Soru: Madem 'harcamalar yöntemiyle GSYH hesaplama'nın iki bacağı yatırım ve tüketim harcamalarıdır; acaba harcamaların ne kadarı tüketim ve ne kadarı da yatırım için yapılmış

Tüik'in açıkladığı 2023 verilerine göre, harcamalarının 67,7'sini yani 17,8 Trilyon TL'si tüketim için harcanmış.

Paranın geriye kalan 32,3'ü yani 8,5 Trilyon TL'si de yatırımlara harcamış.

Stratejik soru: Yatırım ve tüketim harcamaları arasındaki ideal dağılım ne olmalıdır

Türkiye için yatırım harcamalarının, toplam harcamalar içindeki payının 35 olmasını makul buluyorum.

Daha yüksek bir oran neredeyse mümkün değil.

2023'te yatırım harcamalarının GSYH'ya oranı 32,3 ve makule yakın bir oran fakat 'kalıcı ve sürdürülebilir' mi, şüpheli.

Şüphelenmeliyiz, çünkü 2023 yılında imalat sanayinin GSYH'deki payı 19,4'e düşmüş; 2022'de bu oran 22,1'di.

Yeni yatırım harcamalarının üretimi artırması lazım yoksa yatırım harcamaları artmaz.

İmalatı artırmak için son beş yıldır yatırım harcamaları sürekli artıyor.

Bunu aşağıdaki Sabit Sermaye Oluşumu harcamalarından izleyebiliyoruz.

Aşağıdaki tabloya göre, son beş yılda yatırım harcamaları (sabit sermaye oluşumu) hem mutlak değer hem de oran olarak artmış.

Türk sanayicisi, toplumun tüketim harcamalarından büyük kârlar elde etti; öyle görünüyor ki bu kârların önemli bir kısmı yeni yatırımlara yönlendirilmiş.

Yatırım harcamalarının 8,5 Trilyon TL ve 362 milyar dolar olduğunu aklımızda tutalım ve soralım: acaba bu yatırım harcamalarının sektörler arasında dağılımı nasıl olmuş

Son beş yıllık dönemde Türkiye'de yapılan sabit sermaye yatırımların ideale uygun bir yönelimle nitelik değiştirdiği görülüyor.

Mesela 2019 yılında toplam yatırımlar içinde inşaatın payı 51,7'yken bu oran 2023 yılında 41,7'ye düşmüş.

Makine ve teçhizat yatırımlarındaysa tam tersi olmuş yani 2019'da 37 olan oran 2023'te 48,8'e yükselmiş.

Tablo bize Türkiye'nin makul bir sanayileşme ivmesi yakaladığını gösteriyor.

Prof. Dr. Güven Sak ekonomim.com gazetesinde nerdeyse daha önce hiç değinilmemiş istatistikler eşliğinde harika bir yazı yazdı.