TCMB 2026 enflasyon tahminini en düşük %13 ve en yüksek %19 olmak üzere %16 olarak beyan etti.

Hükümet de hem bütçede hem de Orta Vadeli Program'da (OVP) 2026 yılı enflasyon hedefini %16 olarak açıkladı.

Benim üzerinde çalıştığım ve son iki yazıda tablo ve grafiklerle anlatmaya çalıştığım bir matematiksel modele göre 2026 yılında enflasyon %16 değil tam 10,5 puan daha fazla yani %26,5 civarında gerçekleşecek.

"Koskoca" Hükümet ve TCMB'nin tahmini yanında, benim mütevazı modelimin "uçuk tahmini"nin bir anlamı olup olmadığını zaman gösterecek.

Aslında Ekonomi yönetimi 2025 yılında enflasyonla mücadelede alınması gereken "kritik ve belirleyici tedbirlerin" çoğunu yerine getirdi; "biri hariç."

Alınan Önemli Tedbirler:

1) Faizleri artırdı: TCMB haftalık repo borç verme faiz oranlarını, enflasyon oranının 5 ve bazen de 10 puan üzerinde açıkladı.

(Bilgi: Şu anda faiz oranları %40,5 ve enflasyon oranı da %32,3; fark 8,2 puan)

2) Dolarizasyonu engelledi: Reel yüksek faizler sayesinde, TL'de olanlar dövize geçmedi; tam tersine, dövizde olanların bir kısmı TL'ye geçti.

3) Rezerv biriktirdi: Bu etkilere ek olarak yabancılar da bu yüksek reel faiz ortamından yararlanmak için dövizlerini satıp TL'ye geçtiler; bu sayede TCMB'nin döviz rezervleri rekor bir seviye olan 190 milyar dolara yükseldi.

4) TL değerlendi ve ithalat ucuzladı: Değerli TL politikasıyla kur artışları kontrol altında tutuldu ve baskılandı.

Ucuz döviz sayesinde ithal edilen hammadde ve ara malların fiyatı göreli olarak düştü.

Böylece yurtiçi üreticiler, ithal ürünler üzerinden terbiye edildi ve yurtiçi üreticilerin fiyat artırma imkanları azaltıldı.

5) Kredi artış hızı yavaşlatıldı: Bankaların verdiği döviz kredilerinde artış oranı aylık yüzde yarımla ve TL'deki artış oranı da ortalama aylık %2'yle sınırlandırıldı.

Ek Bilgi ve Yorum: Tarım, esnaf, yatırım ve ihracat kredilerinde herhangi bir sınırlama olmadığı için toplam krediler yıllık bazda %42 arttı.

Enflasyonla mücadeleyi zayıflatan %42 artışa rağmen piyasa oyuncuları, hala kredilere yeterince ulaşamadıklarını iddia ediyorlar.

Ara Özet: Ekonomi yönetimi mevduatı cazip kıldı ve kredi talebini caydırmaya çalıştı; aynı anda değerli TL için, kur artışlarını, enflasyon artış oranlarının altında tuttu.

6) Asgari ücreti düşük açıkladı: mal ve hizmet maliyetlerinin en önemli girdisi olan ücretlere, gerçekleşen %44,3 enflasyon oranı kadar değil, gelecekteki muhayyel enflasyon kadar yani %30 zam yapıldı.

Görüldüğü gibi hem kağıt üzerinde hem de sahada yapılması gereken her şeyin yapılmış; buna rağmen üç kere düzeltilen enflasyon tahminleri dördüncü kez de aşılacak.

Bilgi: Hükümetin en son açıkladığı enflasyon tahmini %28,5 olmasına rağmen gerçekleşmenin %30'u aşacağı kesin.

Ekonomi yönetimi, "bir tedbir hariç" enflasyonla mücadele yöntemi olarak bilinen en önemli tedbirleri almasına rağmen niçin başarısız oldu

Acaba ekonomi yönetimi, alması gerektiğini bildiği halde almadığı "bir tedbir" neydi

Cevap: Tasarruf.

Tasarruf demek devletin daha az harcaması demektir.

Deprem için yapılacak harcamalar azalacağı için Hükümetin 2026 yılı bütçesinde tasarrufa gideceği tahmin ediliyordu.

Geçen hafta Hükümet Merkezi Yönetim Bütçe taslağını duyurdu.

Bütçeyi dikkatle inceleyenler belirgin bir tasarruf öğesi bulamadılar.

Peki, Devlet nasıl tasarruf eder

Örnekli anlatım: Devlet 2025 yılında 100 ürün satın alıp 100 birim ödemiş olsun.

2026 yılında yapması gereken şey tüketimini %2 azaltmak olabilirdi.

Bütçede böyle bir bulgu yok veya ben bulamadım.

Peki taslak bütçeye göre Hükümet, fiyatların ne kadar artacağını öngörmüş

Hükümet 2025 yılında 14,730 TRİLYON TL para harcamış olacak.

Bu tutarı 100 ve devletin tasarrufunu sıfır varsayalım:

Bu varsayıma göre devlet, satın alacağı ürünlere ortalamada en çok %16 civarında zam vermeye razı olması gerekir.

Diğer bir söyleyişle 2025 bütçesi olan 14 Trilyon 730 milyar TL'yi %16 artırması beklenir.

Yani 2026 bütçesini 17,087 TRİLYON TL (14.730+2.357) olarak bağlaması beklenir.

Peki devlet ne yapmış

Cevap: 2026 Merkezi Yönetim Bütçesini 2 Trilyon 357 milyar TL artırması gerekirken tam 4 Trilyon 170 milyar TL artırmış ve 18 Trilyon 900 milyar TL'ye yükseltmiş.

Diğer bir deyişle bütçeyi %16 değil tam %28,30 artırmış.

Peki bu ne anlama gelir

Cevap: "Geçen yıl satın aldığı yüz birim ürün için ödediği 100 birim parayı bu yıl ortalamada 128,3 birim paraya satın alacak" anlamına gelir.

Bütçenin dili olsa da konuşsa bize: "Geçen yıl satın aldığım ürünlerin aynısını satın alacağım ve bu ürünleri %28,3 zamlı alacağım"