TCMB'nin reel ve finansal sektör temsilcisi 68 katılımcıyla yaptığı ankette, bir önceki dönemde 42,04 olan yılsonu enflasyon tahmini bu anket döneminde 42,96'ya yükseldi.

TCMB'nin yılsonu enflasyon tahmini 36.

Öte yandan, 12 ve 24 ay sonrasına dair enflasyon tahminlerinde, mütevazı iyileşmeler devam ediyor.

Türkiye'de ürün fiyatlarını belirleyen piyasa oyuncuları, gelecekte satacakları ürünlerinin fiyatlarını, geçmiş fiyatlara, kurlara, ücretlere ve faiz oranlarına bakarak belirliyor.

Maliyetlerdeki "muhtemel" artış oranlarının tamamını, eğer beklentiler bozuksa ve satış problemi yoksa daha fazlasını, fiyatlara ve ücretlere yansıtma davranışlarına, kabaca, "endeksleme" diyoruz.

Geçmişteki verilere endeksleyerek, gelecekteki fiyatları belirleme davranışı değişmedikçe enflasyonla mücadele başarılı olamaz.

MALİYET OLUŞUMU

Bir ekonomide gelirler ikiye ayrılır: Ücret gelirleri ve sermaye gelirleri. Sermaye gelirleri de üçe ayrılır kira, faiz ve temettü.

Tersinden bir okuma yaparsak; bir ekonomide giderler, ücretlere ve fiyatında faiz, kira ve kâr içeren ürünlere ödenen giderlerden oluşur.

2024 yılında ücretlerde yapılan artış oranları ortalamasının en az 50 olduğunu biliyoruz.

Yatırım mallarına bağlanan "fiziki ve nakit sermaye" de, 50'nin üzerinde gerçekleşen mevduat ve kredi faizlerinden daha yüksek bir kâr etmek ister.

TCMB'nin tespit ettiği kira artış oranlarının da 100'leri aştığını unutmayalım.

Sitelerine girilip bakıldığında görülecektir ki, İstanbul Barosu 90 ve üzeri, Türk Tabipler birliği 90 ve üzeri, TÜRMOB 106 diğer başka odalar da 100 ve üzeri oranlarda ücretlerine zam yapmışlar.

ÜCRET VE SERVET GELİRLERİ

Kapital ve İdeoloji kitabının yazarı ünlü Fransız İktisatçı Thomas PIKETTY Amerika, Kanada, İngiltere Almanya, Fransa ve Japonya üzerine yaptığı çalışmaların neredeyse ortak bir verisi var, "Milli gelirin 75'i ücret gelirlerinden ve 25'inin de sermaye gelirlerinden oluşur."

Üstelik bu ülkelerdeki servetler, milli gelirin 4 ila 7 katı kadardır. (Türkiye'de 2 kat)

700 yıllık verileri inceleyerek 25 - 75 çıkarımını yapan Piketty'ye şimdiye kadar ciddi bir bilimsel itiraz gelmemiş görünüyor.

Biz Türkiye'de ücret gelirlerinin tıpkı gelişmiş ülkeler gibi milli gelirin 75 olduğunu varsayalım ve soralım: 'Ücret gelirlerigiderleri'nin ekonominin 75'i olduğu ve ücret artış oranlarının 50 ila 106 arasında gerçekleştiği bir ekonomide, enflasyon artış oranı nasıl 50'nin altında gerçekleşebilir

Bazıları diyebilir ki, Türkiye'de işçilik ücretleri satış fiyatlarının 15'ini geçmezken enflasyon niçin 50 ve üzeri olsun

Bu itiraz, doğru gibi görünse de yüzeyseldir; ücretlerin, enflasyonun en önemli sebebi olduğunu Perşembe günü detaylı olarak göstereceğim.