Haklı olarak soruluyor: Mevcut küresel düzen II. Dünya Savaşı'yla oluştu, savaşsız değişir mi

Tarihte bu tür değişikliklerin büyük oranda savaşla olduğu bir gerçek. Çağımızdaki son değişim ise bir istisna: İngiltere liderliğini ABD'ye savaşsız teslim etti, daha doğrusu iki savaşla güçten düştüğü için savaşsız teslim etmek zorunda kaldı.

Peki ABD savaşmadan liderliğini bırakır mı

SAVAŞSIZ ÇÖZÜM YOLLARI

Küresel Güney şu üç yolla savaşsız çözüm arıyor:

1) Kolektivizm: Çin başta Küresel Güney ülkelerinin ekonomi ve siyasi ağırlıkları oranında uluslararası örgüt ve kurumlarda temsiliyet istedikleri ortada. Ama bu Çin'in bir dünya liderliği devri istediği anlamına gelmiyor. Zaten çok kutupluluk, demokratik bir küresel yönetişimi gerektiriyor. Uluslararası düzenin demokratikliği de ülkelerin adil temsiliyetine dayanacaktır.

Kısacası ABD'nin "tek" liderliğine karşı, çok merkezli bir düzen. İşte bu kolektivizm anlayışı, ABD'yi savaşsız çözüme zorlamaktadır.

2) BM'nin rolü: Küresel Güney ülkeleri, uluslararası düzenin adil ve demokratik dönüşümünde BM'nin merkezi bir koordinasyon rolüne işaret ediyorlar. Bu da ABD'yi savaşsız çözüme zorlayacaktır.

3) Zamana yayma: Bu büyük küresel dönüşümün savaşsız olması için Çin'in izlediği ağır, zamana yayan, kontrollü ve dengeli yol da önemli bir faktör elbette...

ARTIK 193 ÜYE VAR

BM'de reform çağrıları işte bu şartlarda gelişiyor. 79. BM Genel Kurulu, liderlerin reform çağrılarına sahne oldu.

Çünkü 1945 düzeni artık çalışmıyor, Soğuk Savaş bitti, ABD'nin kısa süreli tek kutuplu dünya hâkimiyeti dönemi de bitti. Artık çok kutuplu dünya döneminin başındayız. BM'nin de buna göre dönüşmesi gerekiyor.

Daha somut söylersek: BM, 1945'te 50 ülkenin bulunduğu bir dünyada ve II. Dünya Savaşı'nın galiplerinin BM Güvenlik Konseyi'nin veto kartlı 5 daimi üyesini oluşturduğu şartlarda kuruldu.

Ancak bugün BM'de 193 ülke var!

REFORM AMA NASIL

ABD, "reformun şart olduğu" gerçeğini görüyor ve mecbur kalacağı değişimin kontrolünde olmasını, veto gücünü sürdürebilmeyi hedefliyor. O nedenle de BM Güvenlik Konseyi'nin genişlemesinde; birincisi istediği yeni ülkelerin bulunmasını, ikincisi de yeni üyelerin veto hakkının olmamasını savunuyor.

Evet, BM'de reform şart ama nasıl Artık asıl mesele bu...