Fidan: Tek Çin, çok kutup
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın Çin ziyareti, gerek iki ülke ilişkileri gerekse Atlantik-Çin ilişkileri bakımından çok önemli mesajlara sahne oldu.
Aşağıda Fidan'ın o açıklamalarını tek tek ele alacağım, arka planına bakacağım ve aslında mesajların kimlere olduğuna işaret edeceğim. Ama önden şu toplam değerlendirmeyi yapmalıyım: Çin'le işbirliği Türkiye'nin önüne çok geniş bir manevra alanı açar. Yeter ki bu, ABD'yle pazarlığın aracı yapılmasın!
KÜRESEL FACİAYA KARŞI ÇİN1) "Egemen güçlerin önceki yüzyılda kurmuş oldukları pazarların daha adil, rekabet edilebilir pazar şartlarında yeniden el değiştiriyor olması kabul edilmesi gereken bir sonuçtur. Buradan savaşa varan, daha farklı yıkımlara varan neticelerin üretilmemesi gerekiyor. Savaş riskine ve küresel faciaya karşı Çin'in ekonomik kalkınmasının adil biçimde oluyor oluşunu desteklememiz gerekiyor."
Diplomatik ifadelerin üzerindeki örtüyü kaldırırsak Fidan, Amerikan yüzyılının bittiğini, çok kutuplu bir dünyanın inşa olduğunu belirtiyor ve yeni düzenin inşasının savaşsız sağlanabilmesinin yolunun Çin'i desteklemekten geçtiğine işaret ediyor.
2) "Türkiye'nin, Çin'in toprak bütünlüğüne ve siyasal egemenliğine desteği tamdır."
Bu mesaj doğrudan Tayvan'la ilgilidir. ABD'nin Tayvan kışkırtması yaptığı şu süreçte Fidan bu mesajıyla "tek Çin" vurgusu yapmakta, "müttefiki" ABD'nin siyasetini paylaşmadığını belirtmektedir.
ÇİN'İ HEDEF ALAN TERÖRE KARŞI TUTUM3) "Çin'e yönelik silahlı terör hareketlerine karşı desteğimiz tamdır."
Çin'i hedef alan silahlı terör hareketlerinin başında ABD sponsorlu "Doğu Türkistan İslam Partisi" gelmektedir. Fidan bu mesajıyla ABD'nin kışkırtıcılığını paylaşmadığını, ayrılıkçılığa karşı olduğunu belirtmiş oluyor. Hatta sonraki mesajlarıyla birlikte değerlendirirsek Fidan, Uygur Türklerini Çin ile Türkiye arasındaki iyi ilişkiler için köprü olarak görmektedir.
Bu durumda, mesajın gereği yapılmalı ve Türkiye, Suriye'de silahlı faaliyet de yürüten bu örgüte karşı konumlanmalı.
4) "Çin'i karıştırmaya yönelik, Çin'in ekonomik gelişmesini durdurmaya yönelik uluslararası girişimleri doğru bulmuyoruz."
Fidan, Çin'in ekonomik gelişmesini hedef alan uluslararası teröre de karşı çıkıyor. Yakın zamanda Çin'in Pakistan'daki projeleri ve personeli terör saldırılarına uğramıştı.
Bu mesaj aynı zamanda Çin'in ekonomik gelişmesini hedef alan ticaret savaşının ve yaptırımların da doğru bulunmadığı anlamına geliyor ki Fidan, yine "müttefiki" ABD'nin pozisyonunu paylaşmadığını belirtmiş oluyor.