Tasarruf ve enflasyon

Geçen hafta 2024 yılının ana gündemi olması nedeniyle enflasyondan; bilhassa talep (tüketim) yönlü enflasyon ve gelişiminden bahsetmiştik. Bu hafta ise aksi istikamette; tasarrufun enflasyona etkisini irdeleyeceğiz.Malumunuz yakın zaman evvel 2024 yılı asgari ücreti yüzde 49 artış ile 17.002 TL olarak belirlendi. Artış oranından memnuniyet yüksek ancak hane halkının daha evvelki deneyimlerden ve iktisat teorisinde "enflasyonun yapışkanlık" özelliğinden yola çıkarak esas endişenin asgari ücretteki artışa karşılık üreticinin ve perakendecinin zamlar ile karşılık verip vermeyeceğidir. Bu konu ise talep yönlü enflasyonun ne şiddette gerçekleşeceğine bağlıdır. Zira üretim yani arz tarafından sorun yoktur, olması beklenmiyor.Bu noktada "Tasarruf" ön plana çıkmaktadırTasarruf iktisat biliminde gelirin harcanmayan kısmı olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımdan yola çıkarak harcanabilir gelir artmadan da tüketim, tasarrufun azaltılması yoluyla artabilir veya tasarruflar arttırılarak tüketim azaltılabilir diyebiliriz.Talebi yüksek olan malın fiyat esnekliği azalır mantığı ile bakıldığında tüketici malı tüketmek yerine tasarrufunu artırmayı tercih ederse perakendecinin fiyatları keyfi arttırmasının önüne geçilmesi sağlanır, enflasyonun yapışkanlığı azaltılır.Bunu söylerken maliyet tarafından artışların göz ardı ettiğimizi belirtelim. Ayrıca bunu parasal genişlemenin had safhada olduğu, tüketimin yatırım olarak görülmesi vakası gibi istisnai durumun oluşmadığı bir düzlem için söylediğimizi de ifade etmeliyiz. Enflasyon Tasarruf etmeyi engellerZira aksi durumda tüketim malı olan elektrik süpürgesi bile yarın satın almanın bugün satın almaktan pahalı olacağı saiki ve eldeki cüzi paranın enflasyona karşı korunacağı yatırım aracı kalmaması nedeniyle yatırım malına dönüşebilir.Bu tablo ise; genel olarak yüksek enflasyon düzeyinde sahip olan gelişmekte olan ülkelerde gelirin büyük bölümünün tüketime ayrılması daha düşük bir tasarruf miktarı ile içsel yatırımların karşılanamaması durumunu meydana getirmektedir. Böyle bir durum ise tasarrufun yurtdışından ithal edilmesini beraberinde getirmektedir. Tasarruf açığını kapatmak adına da özellikle sıcak para çekme rekabeti ile karşı karşıya kalınmaktadır.Kapitalist sistem tasarrufu teşvik etmezKapitalist ekonomi insanları fazla tüketime ve israfa alıştırmaktadır, bu durum arttıkça insanların ihtiyaç ve istek kavramları da giderek birbirine karışmakta ve sürekli genişlemektedir.Aşırı tüketim bireyin tasarruf etmesini ve yatırım yapmasını engellerken, toplumsal aşırı tüketim ise sosyal adaleti engellemekte ve ekonomi