İspanyol yönetmen Pedro Almodovar'ın 2 dalda Oscar'a aday olan yeni filmi 'Paralel Anneler' (Madres paralelas), stüdyoda gerçekleşen profesyonel fotoğraf çekimleriyle açılıyor. Objektifin arkasında Janis (Penelope Cruz), karşısında ise adli antropolog Arturo (Israel Elejalde) var. Almodovar'ın kısa ve seri planlarla kurguladığı şık bir jenerik seyrediyoruz. Ama Janis ile Arturo'nun çekim sonrası yaptığı sohbet esnasında film birden faz değiştiriyor. Janis, İspanya İç Savaşı'nın ilk yıllarından kalma bir toplu mezardan söz ediyor Arturo'ya. Sonraki sahnede Janis, büyük dedesinin açık havada çektiği siyah beyaz fotoğrafları Arturo'ya gösterdiğinde, açılışta tanık olduğumuz portre çekimleri geliyor aklımıza. Almodovar'ın kasten oluşturduğu sert bir kontrast bu İspanya'nın geçmişiyle bugününü yan yana getirmek istediği belli. İki kameranın arkasında ve önünde farklı çağlar, farklı kuşaklar var. Dışardan baktığınızda gördüğümüz değişim, ne kadar büyük olursa olsun, nesilden nesle geçen acıların hep aynı kalacağını hissediyoruz. Böylelikle Almodovar, 'Paralel Anneler'in politik çerçevesini en baştan çiziyor; geçmişin acılarıyla yüzleşmediğimiz sürece yüzümüzü geleceğe dönemeyiz, diyor. Ama İspanya'da herkesin böyle düşünmediğini de vurguluyor. Filmin bir yerinde Ana (Milena Smit), İspanya'da geçmişin acılarını unutup geleceğe odaklanmaktan yana olan babasından alıntı yaptığında, Janis öfkeyle herkesin İç Savaş'la yüzleşmesi gerektiğinden; insanların yıllar önce katledilen yakınlarını usulüne uygun şekilde toprağa verme hakkından söz ediyor. O an, Janis ve Ana'nın ailelerinin İç Savaş'ta karşı karşıya gelen iki farklı taraftan olduğunu seziyoruz... Janis ile Ana'nın bir hastanenin kadın doğum bölümünde başlayan arkadaşlık hikâyesine biraz da İspanya'nın geçmişi üzerinden bakmamızı istiyor Almodovar. Böylelikle 'Paralel Anneler'in açılışı ve finaline damga vuran politik tarihsel çerçeve ile orta bölümdeki annelik öyküsü arasındaki bağ belirginleşiyor. Almodovar 40'larındaki Janis ile henüz reşit dahi olmayan Ana'nın 'bekar annelik' serüvenleri üzerinden öncelikle kadın dayanışmasının altını çiziyor. Janis ve Ana'nın arkadaşlığı ilerledikçe iki farklı geçmiş çıkıyor karşımıza. Janis, yalnız annelerin çocuk büyüttüğü bir aileden geliyor. Adını Janis Joplin'den alan Janis'in aile geçmişi, İç Savaş'tan 1960'ların hippilerine kadar uzanıyor. Sonuçta, erkeksiz ve özgür kadınların yetiştirdiği biri Janis. Kaza ile hamile kaldığında biyolojik babayı sorumluluklarından azat etme cesaretini göstererek çocuğunu tek başına büyütme kararı alıyor. Ana ise babası tarafından oyuncu annesi Teresa'dan (Aitana Sanchez-Gijon) uzak tutularak büyütülen, kendi yolunu bulmakta zorlanan bir genç kız. Yüzünü hiç görmediğimiz Ana'nın babasının filmin kötü adamı olduğu dahi söylenebilir. Çünkü Ana'nın babası, erkekliğin bütün olumsuz özelliklerini gösteren bir karakter. Hamile kaldığında kızını yıllardır uzak tuttuğu annesi Teresa'nın yanına gönderdiğini, zor durumlarda onu hep yalnız bıraktığını, sorumluluk istemeyen bir baba olduğunu anlıyoruz. Hayatta her şeyden çok oyunculuğu sevdiğini söyleyen Teresa da filmin anahtar karakterlerinden biri Lorca'nın bizde 'Kız Kurusu Gül Hanım' diye bilinen oyunundaki Dona Rosita rolünü alarak kariyerinde önemli bir sıçrama yapınca, istemeyerek de olsa annelik görevini ikinci plana atmak zorunda kalıyor. Almodovar onu yargılamıyor. Tam aksine, kariyerine önem verdiği için eski eşi tarafından nasıl cezalandırıldığının altını çiziyor. Teresa bir sahnede Janis'e tiyatro dünyasındaki solculardan ve kendi apolitik duruşundan bahsediyor. Konuşma sırasında Janis için bu tür tanımların çok şey ifade etmediğini fark ediyoruz. Çünkü Janis için büyük dedesini usulüne uygun şekilde toprağa vermek, erkeklere muhtaç olmadan kendi ayakları üzerinde durmak, politize olmanın ötesinde öncelikle insani tercihler. Teresa'nın 'Bende yok' dediği annelik içgüdüsüyle öylesine bütünleşmiş durumda ki içgüdüsünün farkında bile görünmüyor. Hatta, Ana'ya annelik yaptığını fark etmediği dahi söylenebilir. Janis ve Ana'nın Janis Joplin'in yorumuyla 'Summertime' şarkısını dinledikleri, Janis'in bebekken hippi annesiyle çektirdikleri fotoğrafa baktıkları sahnenin filmde anahtar niteliği taşıdığını düşünüyorum. Almodovar, hikâyenin önemli anlarından biri olan bu sahnede hippilerin özgür yaşam tarzıyla Janis ve Ana'nın 'alternatif aile'si arasında bağ kuruyor. Janis filmde, mükemmel karakter olarak çizilmiyor. Janis sezgisel olarak yanlış kararlar alabiliyor; gerçeklerden kaçabiliyor. Duyguları ve içgüdüleriyle yaşayan, katılıktan uzak esnek bir karakter... Politik duruşunu ise bir sahnede giydiği tişörtün üzerindeki yazı özetliyor: 'Hepimiz feminist olmalıyız' Bu sloganın, Almodovar'ın da paylaştığı bir görüş olduğunu hissetmemek mümkün değil. 'Paralel Anneler'de olduğu gibi feminizmi, erkekleri de içine çeken geniş kapsamlı bir kadın dayanışması, hatta bir ruh hali olarak gördüğünü söyleyebiliriz. Özellikle Janis'i, annesini ve büyük büyükannesini düşündüğümüzde, kadın dayanışmasıyla erkeksiz yetiştirilen birkaç kuşak çıkıyor karşımıza. Öte yandan, İç Savaş'ta kaybedilen erkekleri kaybetmenin acısı hiç dinmiyor. Hatta filmin temelde bu kayıp duygusu üzerinde şekillendiği söylenebilir. Almodovar özellikle son sahnede toplu mezarın üstünde yükselen kamerasıyla faşistlerin öldürdüğü insanlara göz yaşartıcı bir saygı duruşunda bulunuyor. O noktada, toplu mezarlarda veya benzer koşullarda hayatını kaybedenler geliyor aklınıza. 'Paralel Anneler'in sürprizlerle ilerleyen, yer yer dağınık gibi görünen, birkaç yıla yayılan bir hikâye örgüsü var. Sadece annelik ve kayıplar üzerine bir film seyretmiyoruz. İşin içinde aşk, kıskançlık, ilişkiler ve ahlaki ikilemler var. Filmi sevmeyen birinin, Almodovar'ın öykünün içine çok şeyi boca ettiğini ve ipin ucunu kaçırdığını söylemesi mümkün. Filmi seyrederken ben de biraz öyle hissettim. Ama üzerine düşündükçe daha çok sevdim. Bir yerden sonra öyküye damgasını vuran 'sürpriz' açıkçası zorlama ve inandırıcılıktan uzak geldi bana. Buna karşılık, Janis'in bu sürprize verdiği tepkiyi inandırıcı ve anlamlı buldum. Çünkü Janis, tam da bu nedenle unutulmaz bir film karakteri haline geliyor. Özellikle, telefonun numarasını değiştirmesi çarpıcı. Sürpriz haberi öğrenince beklediğimiz gibi peş peşe 3 kişiyi arıyor. Kimseyi bulamayınca ve kendisiyle baş başa kalınca beklemediğimiz bir karar alıyor. Kendini dış etkenlere kapatıp, sadece işine ve anneliğe odaklanmaya karar veriyor. O noktada, anneliğin Janis için ne anlama geldiğini daha iyi anlıyoruz. Janis'in mezarın açılması talebiyle vakfa başvurması ve bu başvuruya yanıt gelmesi