Hazine ve Maliye Bakanlığı, yılın ilk altı ayına ilişkin bütçe verilerini yayımladı ve manzara net.

Toplumun bir kesimi için sloganik, bir kesimi için de alışılageldik olacak ama yaz sıcaklarının şiddetini vergi yağmuruyla artıracağını üzülerek söylemek lazım. Yazımızın devamında gerekçelerimi verilerle aktaracağım ama öncelikli olarak motorlu araçlarda, sonra sırasıyla akaryakıt, alkollü içkiler, tütün mamulleri ve beyaz eşya grubunda özel tüketim vergilerinin artması kuvvetle muhtemel.

Merkezi yönetim bütçesi son yıllarda gelir yönünden hiç bu kadar yorgun düşmemişti. Özellikle bazı kalemlerdeki dramatik düşüş sürpriz değil, sadece sonuç. İlk altı ayın verileri referans alınarak yıl sonu simülasyonu yapıldığında, tahsilat beklentisi yüksek vergi kalemleri açısından hedeflerin çok altında kaldığımızı görüyoruz.

***

MOTORLU ARAÇLAR

Yıl sonu itibarıyla motorlu araç satışlarından 800 milyar ÖTV geliri beklentisi varken, yılın ilk altı ayında 315 milyarda kalmış vaziyette. Yılın ikinci yarısında araç satışlarında anormal bir patlama yaşanması beklenmediğine göre, yıl sonu hedefi açısından ciddi bir açık bulunuyor.

Şu anda Meclis'te yer alan kanun teklifinin yasalaşmasına müteakip, Cumhurbaşkanı Kararı'yla motorlu taşıtlarda ÖTV artışı yaşanacağını düşünüyorum.

ALKOLLÜ İÇKİLER VE TÜTÜN MAMULLERİ

2025'te alkollü içkilerden toplamda 170 milyar ÖTV tahsilat beklentisi varken, ilk altı ayda 58 milyarda kaldı. 3 Temmuz'daki ÜFE nispetinde artırılan maktu ÖTV tutarlarına rağmen, yıl sonu hedeflerin tutması bu trend dahilinde mümkün görünmüyor. Burada da yine bir ÖTV artışı oldukça muhtemel.

Tütün mamullerinde de tablo farklı değil. Yıl sonunda 456 milyar tahsilat beklentisi üzerine kurulu bütçede, altı ayda 184 milyar ÖTV toplanabildi. 3 Temmuz'da tütün mamulleriyle ilgili olarak maktu ÖTV tutarları yüzde 15,71 oranında artırıldı; ancak bu artış, hedeflerin tutmasına yine yetmeyecek ve önümüzdeki aylarda ÖTV artışı kaçınılmaz.

PETROL VE DOĞAL GAZ ÜRÜNLERİ

Akaryakıt ve doğalgaz daha yeni zamlanmışken, bir ÖTV artışı daha gelirse şaşırmamak lazım. ÖTV Kanunu'na ekli (I) sayılı liste (petrol ve doğalgaz ürünleri) kapsamında yıllık ÖTV tahsilat hedefi 535 milyar iken, ilk altı ayda 226 milyar tahsil edilebildi. Simülasyon dahilinde yıl sonunda 488 milyar ÖTV geliri muhtemel; bu durumda 50 milyarlık bir açık yine önümüzde. Gelir hedefini denkleştirme açısından yüzde 20'lik bir ÖTV zammı kapıda.

***

BÜTÇE GİDERLERİ

Bütçenin gelir kısmında özellikle ÖTV, ithalde alınan KDV ve kurumlar vergisi açısından beklentinin ciddi anlamda altında gerçekleşen tahsilat sonucunda, ilk altı ayda 980 milyar TL bütçe açığı oluştu.