25 Eylül'deki Erdoğan–Trump görüşmesinde masadaki başlıklardan birinin de "nadir elementler (rare earths)" konusu olduğu iddia edilmişti…

Bu konu aslında ilk kez gündeme gelmiyor.

Daha önce, Trump–Zelenski görüşmesi sırasında da dünya basınının dikkatini çeken başlıklardan biri yine bu "nadir elementler"di.

Peki nedir bu nadir elementler

Ve neden dünyanın yeni enerji savaşlarının merkezinde yer alıyorlar

Gelecek, adı bile zor söylenen birkaç metalin elinde.

Neodim. Praseodim. Disprosiyum. Terbiyum.

Küçücük atomlar… ama dünyanın enerjisini taşıyorlar.

Telefonunda var.

Arabanda var.

Televizyonunda var.

Rüzgar türbininde var.

Yani sen farkında olmasan da hayatın onların etrafında dönüyor.

Peki kimde var bu madenler

Tabii ki Çin'de.

Dünyadaki nadir element üretiminin önemli kısmı onların elinde ve açık ara zirvedeler.

Çin 40 yıldır toprağını kazıyor.

Kazarken de sadece maden değil, stratejik üstünlük çıkarıyor.

Kısacası Çin, sadece dünyanın fabrikası değil…

Aynı zamanda enerjinin, teknolojinin, geleceğin kalbi.

Avrupa yeni yeni uyanıyor. 2023 yılında bir yasa yürürlüğe kondu…

Critical Raw Materials Act (Kritik Hammadde Yasası / CRMA)

34 kritik hammadde belirlendi ve "hafif nadir toprak elementleri (light rare earths)" bu listede yer aldı.

***

Ve işte tam bu noktada,

Türkiye'nin adı geçiyor.

Eskişehir'in Beylikova ilçesi.

Kızılcaören mevkii.

Toprağın altında 694 milyon tonluk sessiz bir hazine.

Dünyada Çin'den sonra ikinci en büyük nadir element rezervi olabilir.

Yani şu anda dünyanın geleceğini şekillendirecek malzeme, bizim toprağın altında.

Eti Maden geçen yıl pilot tesisi açtı.

Yıllık 1.200 ton cevher işliyor.

Ama hedef büyük…

570 bin tonluk tam kapasite üretim planlanıyor.

Yani bu toprak, sadece tahıl değil, teknolojiyi de yetiştirecek artık.

***

Ama…

Kazmak kolay, işlemek zor.

Çünkü maden bulmak başka, onu ürüne dönüştürmek bambaşka iş.

Eğer bu elementleri çıkarıp işlenmek üzere başka bir ülkeye satarsak, geçmişi tekrar ederiz.