SAN Dönemi: Gerçeklerle Hayalin Arasında Bir Cumhuriyet

Büyük Türk Milletinin Cumhuriyet Bayramı kutlu olsun.

Bir asrı devirdik… 102 yılı geride bıraktık…

Köklü bir medeniyetin üzerine inşa edilen Cumhuriyet, bugün dünyanın ilk 10 ekonomisinden biri olabilecek potansiyele sahipti.

Peki neden hâlâ kıvamı bulamadık

Neden hâlâ aynı soruları soruyoruz

***

Atom bombasıyla yerle bir olan Japonya, 80 yılda teknoloji devi haline geldi.

Birinci dünya savaşı sonrası hiper enflasyonu yaşayan ve 1 ABD Dolarının 7400 Alman Markına ulaştığı, Markın duvar kağıdı olarak kullanıldığı bir dönemden gelen Almanya, 100 yılda Avrupa'nın lokomotifi oldu.

Güney Kore, daha düne kadar dünya ekonomisinde esamesi okunmazken bugün Samsung, Hyundai, Kia ile anılıyor. Teknoloji üretiyor.

Konya kadar toprağı olan Hollanda, tarımda önemli bir aktör; Shell'i, ING'yi, Philips'i yaratmış.

Booking'i yaratmış, dünyanın en büyük online rezervasyon şirketi. Netflix, Amerikalı ama üs Hollanda'da.

Peki biz

Cumhuriyet'in 102. yılında dünyaca bilinen kaç markamız var

Belki Türk Hava Yolları…

Her ülkede "bu Türk markasıdır" dedirtecek kaç örnek sayabiliriz

***

Turquality" dedik… Ama kaliteyi dışarıda değil, içeride bile kuramadık

2004'te devlet destekli markalaşma programı çıkardık.

Adı havalıydı: Turk + Quality.

Ama sonuç ortada…

Bugün hâlâ yüzde 30'un üzerinde enflasyonla boğuşuyoruz.

Bir ara 85'i gördük.

46 aydır yüzde 30 üzeri hanelerdeyiz.

Avrupa ülkeleri içinde yüzde 36 ile açık ara gıda enflasyonu yaşıyoruz, 18-36 arası bile ülke yok.

Bir dönem "NAS" politikası dedik…

Şimdi "SAN" dönemindeyiz.

Yani, "gerçeklerle hayali birbirine karıştırın, zannedin" diyorlar.

Öyleymiş gibi yapın, sanın istiyorlar.

Ekonomi değil, illüzyon yönetimi yapıyoruz.

***

Merkezi yönetimin brüt borç stoku 13 trilyon liraya dayandı.

Bakan Şimşek, milli gelire oranla makul seviyede olduğunu söylüyor.

Doğrudur, oran makuldür belki…

Ama nominal artışın anlamını unutursak,

2026'da ödenecek 2.7 trilyon liralık faiz de "normal" görünür.

O zaman emekliye, işçiye, memura verilecek zammın küsuratını hesaplar,

"bütçeye maliyeti ne olur acaba" diye düşünürsünüz.

Ve tabii…