"İnsanı yaşat ki devlet yaşasın" ilkesi, Türk devlet felsefesinin yalnızca tarihsel bir söylemi değil, çağdaş siyaset yapımının da ruhunu besleyen kadim bir öğretisidir. Bu ilkenin günümüzdeki en görünür uygulama alanlarından biri ise Türkiye'nin diaspora politikalarıdır. Burada vurgulanması gereken önemli bir husus, bu politikaların yalnızca Türkiye ile sınırlı olmadığı; özellikle Azerbaycan ile kurulan derin kardeşlik ve stratejik dayanışma sayesinde bütün Türk dünyasını kapsayan geniş bir vizyonun ürünü olduğudur.

Erdoğan - Aliyev arasında yürütülen lider diplomasisi, diasporaya yönelik bütüncül yaklaşımın entelektüel ve ruhani temelini oluşturmaktadır. "Tek millet, iki devlet" anlayışı, diaspora siyasetinin hem motivasyonu hem de yönlendirici ideolojik çerçevesi hâline gelmiştir.

Türk Diasporasının Küresel Kamu Diplomasisindeki Stratejik Rolü

Bugün dünyanın pek çok ülkesinde Türkiye, Azerbaycan ve Türk dünyası diasporalarının uyumlu, eşgüdümlü ve birbirini tamamlayan faaliyetler yürütmesi tesadüf değildir. Her iki ülkenin diasporaları; bulundukları ülkelerde kültürel mirası diri tutmaktan kamu diplomasisi girişimlerine, sosyal dayanışmadan siyasi görünürlüğe kadar pek çok alanda birbirine destek olmakta, Türk dünyasının ortak kimliğini temsil etmektedir. Bu durum, Türk diasporasını tekil topluluklardan çıkarıp Türk dünyasının bütüncül bir ulusötesi aktörü hâline getirmektedir.

Kamu diplomasisi perspektifinden bakıldığında ise diaspora, kadim millet geleneğinin yumuşak güç kapasitesinin doğal bir uzantısıdır. Türkiye'nin YTB (Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı) aracılığıyla yürüttüğü politika seti; Azerbaycan'ın Diaspora ile İş Üzre Devlet Komitesi ile eşgüdüm hâlinde ilerlemekte, ortak projelerle desteklenmektedir. Eğitim bursları, gençlik programları, Türkçe etrafındaki kültürel etkinlikler, diaspora STK'ları arası işbirlikleri ve ortak diaspora forumları; Türk kimliğinin çok boyutlu bir şekilde geleceğe taşınmasına hizmet etmektedir.

Ulusötesi Birlik, Ortak Kader

Türk Devletleri Teşkilatı'nın diaspora buluşmaları, ortak aklın kurumsallaştığı önemli platformlar olarak dikkat çekmektedir. Bu forumlarda alınan kararlar, diasporanın yalnızca kendi içinde değil, bulundukları ülkelerde de daha etkin bir pozisyon almasını sağlamaktadır. Bu sürecin sahadaki anlamlı örnekleri, eğitim, kültür, sanat ve sivil toplum bağlamlı adımları olgunlaştırmaktadır. Türk diasporasının daha güçlü, daha organize ve daha etkili hâle getirilmesi yönündeki iradenin somut bir göstergelerinin sayısı her geçen gün artmaktadır. Karşılıklı ilişkiler, yalnızca bürokratik temas anlayışının ötesine geçerek Türk dünyasının ulusötesi varlığını geleceğe taşıyacak anlayışın bir ifadesi olmuştur.