İnsan, toplum ve devletlerde değişim/dönüşüm zamanla bir ihtiyaçtır. Eğitim, aile, siyaset, din ve ekonomi kurumları veya toplumsal dönüşüm/değişim içten mi dıştan mı; yukardan aşağıya mı aşağıdan yukarıya mı olmalı Kullanılacak araçlar (yöntem) ne olmalı

İçten. İbn Rüşd'ün (1126-1198) şunu söylediği rivayet edilir: "Yumurta dıştan bir güçle kırılırsa yaşam son bulur, içten bir güçle kırılırsa yaşam başlar… Zira sahih dönüşümler hep içten olur…" Bu söz yaşamın ve dönüşümün/değişimin en temel ilkesini basit bir metaforla özetler.

Büyük bir bilim insanı ve filozof olarak İbn-i Rüşd Endülüs'de (İspanya) doğmuş ve felsefe, tıp, fıkıh, matematik alanlarda iz bırakan çalışmalar yapmıştır.

Büyük Bilgin "dönüşümü/değişimi" mecazi anlamda yumurta ile açıklamaya çalışmıştır… Aslında yumurtayı kırma bir uygulama ve bir metafor (Mecaz) olarak anlı şanlı siyasetçilerin, filozofların ve bilim insanlarını ve dahi tüm insanlığın gündemine girmiş bir konudur…

Omlet nerede

Dıştan. Stalin'in de "Omlet yapmak için yumurtayı kırmak lazım" dediği aktarılır… Bu cümlede bir işi yapabilmek için bazı şeyleri feda etmemiz gerekebileceği anlatılmak istenmektedir. Stalin ve onun zihniyetindekiler (başka otoriter ve totaliter bir ideoloji de dikkate alarak okuyabilirsiniz) "kan dökeceğiz elbet; kolay değil, dünya üzerinde bir cennet yaratmaya çalışıyoruz; bu arada, binlerce hatta milyonlarca insan katledilmiş/mağdur edilmiş çok mu" haleti ruhuyeti içerisindedir.

Bu ruh hali ilginçtir! Bu düşünceye en güzel cevabı Panait Istrati bir Sovyetler Birliği gezisi sırasında vermiştir: "Pekâlâ, Kırık yumurtaları görebiliyorum, fakat bahsettiğiniz bu omlet nerede" (All right, I can see the broken eggs. but where's this omelet of yours).

Her zaman yumurtayı düşük bir maliyetle ve kalıcı olarak kırmanın mümkün olup olmadığı düşünülmelidir!

Diğer yandan yumurtanın kalitesinin varılmak istenen hedef için kırmaya değer olup olmadığı da önemlidir.

Nitelik

Bir atasözümüz "Yumurtadan çıkan yine yumurta çıkarır" şeklindedir… Bu atasözümüzde her canlının soyuna çektiği, soyunun özelliklerini taşıdığına dikkat çekilmektedir… İbn-i Rüşd'ün "…Zira sahih dönüşümler hep içten olur…" yorumu bu atasözümüzle tam uyuşmamaktadır. Dönüşümü sağlayacak bir öz yoksa yumurtayı neresinden kırarsan kır aynı özellikler ortaya çıkacaktır.

Bu nedenle toplumda veya kurumlarda değişim yapılacaksa yumurtanın kalitesi (içinde ne olduğu) öncelikle belirlenmelidir.

Yumurta bir dişinin vücudunda oluşan, yumurtlama ve döllenmeden sonra aynı türden bir canlı oluşturan hücredir. Demek ki yumurta döllenmiş değilse kendi soyunu bile sürdüremez. Zaten yumurta döllenmiş ve uygun şartlarda kuluçka dönemi geçirmiş ve içerisinde yeni bir yavru (değişimi taşıyan varlık olarak okuyabilirsiniz) üretebilmiş ise içeriden veya dışarıdan bir etki ile kırılmış olması sonucu çok değiştirmeyecektir… Bu özelliklere sahip bir yumurtanın kırılmasında zamanlama önemlidir.