Esad rejimi çöktü, peki şimdi ne olacak Suriye parçalı bir yapıya mı gidiyor, HTŞ ve YPG için zaman nasıl ilerleyecek TSK, varlığını sürdürmeli mi, Fırat'ın doğusuna bir operasyon beklemeli miyiz Önümüzdeki günlere ışık tutacak bu soruları Emekli Tümgeneral Ahmet Yavuz, Emekli Amiral Türker Ertürk ve Güvenlik Analisti Burak Yıldırım'a sordum.

-Fırat'ın doğusunda PYDYPG varlığını sürdürecek mi

AHMET YAVUZ: Fırat'ın doğusunda PYDYPG adını değiştirse bile varlığını sürdürür. Coğrafya ve sosyolojinin uyuştuğu durumlarda varlığı sürdürmek mümkündür, özellikle dış destek varsa ki var: ABD, İsrail, K. Irak

Ahmet Yavuz

TÜRKER ERTÜRK: Esad'ın iktidardan düşmesiyle birlikte Suriye'de yeni bir durum meydana geldi. Bu, Türkiye açısından yeni bir durum muhakemesini ve yeni bir hareket tarzını gerektiriyor. İşin zorluğu öngörülemeyen bir süreç olması ve Suriye coğrafyasıyla ilgili olarak küresel ve bölgesel aktörlerin birbiriyle çelişen çıkarlarıdır. İsrail ve ABD 5-10 yıl gibi kısa dönemde Suriye'de istikrar istemiyor. Suriye ve bölgeyi şekillendirebilmek, Filistin ve Lübnan sorununu İsrail lehine çözmek için kontrollü bir kaostan yana. İsrail ayrıca Batı Şeria'yı ilhak etmek ve Gazze'nin bir bölümünü Yahudi yerleşime açmak, hatta mümkün olursa Gazze'deki Arap nüfusu başka bir coğrafyada tahliye etmek de istemektedir.

Türker Ertürk

BURAK YILDIRIM: PYDYPG Esad dönemindeki kendileri adına konforlu alanlarının bir kısmından vazgeçmek zorunda. Bu mülakatı yaptığımız dakikalarda SMO Mümbiç merkezine girmiş ve kılıç artıklarını Fırat doğusuna sürüyordu. Yine aynı anda Rakka ve Deyrizor'da Sünni Arap aşiretleri YPG'ye karşı ayaklanıp SMO ve HTŞ saflarına geçtiler. SDG bünyesindeki bazı Sünni Arap gruplar da HTŞ saflarına geçmeye başladı. Bu sürecin sonunda YPG'nin elinde sadece Haseke ve Rojava kalabilir, ancak bu bölgelerin bağlantısı kesilebilir.

Burak Yıldırım

-TSK, oradaki varlığını uzun süre devam ettirir mi

AHMET YAVUZ: TSK, Suriye ve Irak coğrafyasında varlığını sürdürmek durumunda. Hatta yurtiçinde de bölgede de daha büyük bir güç bulundurmak zorundadır. Belki de Fırat'ın doğusu ve batısı olarak iki ayrı ordu teşkilatına geçmenin gerekliliği de tartışılmalıdır. Zira bölgedeki sığınmacı varlığıyla artık Suriye'de kendi dokusuna uygun bir Suriye iktidarının varlığı söz konusudur. Aralarındaki ilişkinin doğası değişmiştir. Bu nedenle geçici koruma statüsündeki sığınmacıların evlerine yollanması fırsatı doğmuştur, hemen uygulamaya geçilmelidir.

TÜRKER ERTÜRK: Bu koşullarda Suriye'de anayasal çözüm aşamasına kadar TSK'nın Fırat'ın batısında kalması zorunlu gözükmektedir. Aksi takdirde ABD desteğinde SDG Fırat'ın batısını kolayca ele geçirir.

BURAK YILDIRIM: TSK'nın İdlib'deki varlığını hukuki açıdan sürdürmesi imkânsız. Gerginliği azaltma bölgesinde gözlem noktalarında görev yapan askerlerimiz için oradaki süreç tamamlandı. Artık böyle bir misyon yok. Ancak SMO'nun denetiminde bulunan bölgeler için durum daha komplike.

-Türkiye, Fırat'ın doğusuna bir operasyon düzenler mi

AHMET YAVUZ: TSK Fırat'ın doğusuna operasyon yapar. Yapması da gerekir ancak bu operasyonlar genel yapıyı değiştirme özelliği olmaz. Geçmiş olsun. Turgut Özal ABD ile birlikte 1991'de Çekiç Güç kararıyla Irak'ın bölünmesinin adımını atmıştı. Erdoğan da ABD ile giriştiği 2011 ve devamındaki Suriye politikasıyla Suriye'yi bölme adımını attı ve sonuçlarını henüz tam olarak görmedik ama göreceğiz.

TÜRKER ERTÜRK: Türkiye'nin Suriye'nin yeni koşullarında Fırat'ın doğusuna operasyon yapma şansı kalmamıştır. ABD ve İsrail buna izin vermez. İktidar bunun farkında, sadece iç kamuoyunda algıya oynayacak kadar sonuç odaklı olmayan operasyonlar yapacaktır.

BURAK YILDIRIM: Türkiye'nin doğrudan bir kara harekatı yapmasını bu aşamada ihtimal dahilinde görmüyorum. Askeri harekâtın zararı faydasından daha büyük olur. Bu sorunu çözmek için başka yollar da var.

-HTŞ ve SMO arasındaki ilişki evrilir mi

AHMET YAVUZ: HTŞ ve SMO arasındaki ilişkinin tabiatı genel durumun gereklerine uygun olarak şekillenecektir. Şimdiden şöyle veya böyle olacaktır demek yerine, HTŞ iktidarının niteliği belirleyici olacaktır. Tek parçalı mı, çok parçalı mı bir HTŞ yönetimi Biraz zamana bağlı bir durum. Türkiye'nin bölgeye ilişkin tasavvurlarının etkisi yanında ABD'nin genel bölge tasavvuru da önemli olacaktır. Şimdilik erken bir sonuç üretmek hatalı olur.