CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, CHP'nin iktidara gelmesi durumunda neler yapacaklarını sıralarken bir madde dikkatimi çekti.

"Temel vatandaşlık geliriyle kimseyi açlık sınırının altında bırakmayacağız."

Hemen arşivi açtım, bundan beş yıl önce Dünya Temel Gelir Ağı'nın kurucusu Prof. Dr. Guy Standing ile yaptığım söyleşiye baktım.

İngiliz iktisatçı, "Temel bir geliri olan dönüştürücü bir stratejimiz yoksa korkarım ki 1930'lardaki gibi otoriter tiranlara hızlı bir geçiş gerçekleştireceğiz. Koronavirüs salgını bu tehlikeyi çok daha büyük hale getirir" dedi.

Temel gelirin kimine çok ütopik geldiğini, kendisi için bunu mümkün kılanın ne olduğunu sordum. İşte cevabı: "Temel gelir, ütopik olmadan mümkündür ve gerçekleştirilebilir. Türkiye dahil her toplum bu uygulamaya geçebilir. Önemli olan, ekonomik güvenliğe yüksek öncelik verilmesidir."

Peki temel gelir kimler için uygulanmalı, Guy Standing yanıtlıyor: "Temel gelir fikri, her erkeğe ve kadına bireysel olarak nakit veya eşdeğeri olan miktarın düzenli olarak ve bir hak olarak, yani hükümet tarafından geri alınmaksızın, eşit bir miktarda ödenmesidir. Miktar, devlet tarafından ortalama gelir düzeyine ve fonlama kapasitelerine bağlı olarak belirlenir. Ancak kişisel yaşam standartlarında önemli bir değişiklik yapacak oranda olmalıdır. ocuklara daha az, mesela yüzde 50 oranında ödeme yapılmasını öngörüyorum, anneye ya da anne ölmüşse vekil anneye yapılabilir. Pratik ve pragmatik nedenlerden dolayı temel gelir, sadece bir ülkede yasal olarak ikamet edenleri kapsamalıdır."

Türkiye'de siyasetin bağımlı hale getirdiği insanlara sunduğu yardımlar... Temel gelir sistemi buna karşı mı

"Devlet paternalizmi de dahil olmak üzere hiçbir tür paternalizmden hoşlanmıyorum. Devlet yiyecek vermeye karar verdiğinde, insanların yiyeceklere ve belirli yiyecek türlerine ihtiyaç duyduklarına karar verir. En acilen neye ihtiyacınız olduğunu bilmiyorum ve siz de benim ne isteyebileceğimi bilmiyorsunuz. Devlet paternalizmi her zaman pahalı, verimsiz ve düşük değerlidir. Temel gelir, insanların kendileri için karar verebilmelerini sağlar ve deneylerimiz çoğunlukla ailelerin, çocuklarının ve kendilerinin çıkarları için iyi kararlar aldıklarını göstermektedir" diyen Standing'e göre bu sisteme karşı çıkan birkaç farklı grup var."