CUMHURİYET dönemi ve modern Türkiye tarihinin en önemli kadın sanatçılarından biri Semiha Berksoy.

Atatürk'ün isteğiyle Ahmet Adnan Saygun tarafından bestelenen Türkiye'nin ilk operası 'Özsoy'da rol alan ve buradaki başarısı üzerine 1936 yılında Berlin'e eğitim için gönderilen Semiha Berksoy, Berlin Devlet Yüksek Müzik Akademisi'ni birincilikle bitirdi.

Türkiye'nin ilk yüksek dramatik sopranosu, Ankara Devlet Operası'nın baş artisti, ressam, performans, tiyatro ve sinema sanatçısı Berksoy'u tam 88 yıl sonra Berlin'e döndüren retrospektif sergisi şimdi İstanbul Modern'e geliyor.

Berlin'deki çağdaş sanat müzesi Hamburger Bahnhof'ta 6 Aralık 2024 – 11 Mayıs 2025 tarihleri arasında gerçekleşen sergi, İstanbul Modern'de 'Semiha Berksoy: Tüm Renklerin Aryası' başlığıyla yeni bir küratöryel bakış açısı, özgün sergi kurgusu ve farklı yapıt seçkisiyle sanatseverlere sunulacak.

Sanatçının yaratıcı süreçleri ve yaşamına odaklanan sergi, ses kayıtları, görüntüler, efemera ve fotoğraflarla zenginleştirilerek 22 Ocak 2026 tarihinde açılacak.

Hamburger Bahnhof – Nationalgalerie der Gegenwart direktörleri Sam Bardaouil ve Till Fellrath'ün sergi tasarımından ilham alınarak İstanbul Modern küratöryel ekibi tarafından kurgulanan sergi, müzenin şef küratörü Öykü Özsoy Sağnak, küratörü Deniz Pehlivaner ve asistan küratörü Yazın Öztürk tarafından hazırlanıyor.

Sanatçının öncü yönünü ortaya koyan ve 200'ü aşkın eserini bir araya getiren sergide erken dönem desenlerinden opera temalı resimlere, oto portre ve portrelerden çarşaf resimlerine uzanan bir seçki yer alıyor. Aile koleksiyonu dışında 21 koleksiyonerden alınan Semiha Berksoy yapıtlarına yer verilecek sergide son olarak Gala Modern Destek Yarışı'nda satılan tablosu da görülebilecek.

Duvarlardaki eserlere Semiha Berksoy'un başrolünde yer aldığı operalardan aryaların eşlik edeceği sergide ayrıca 1931 yılında Muhsin Ertuğrul tarafından çekilen 'İstanbul Sokaklarında' filmi de gösterilecek. Sesli olarak çekilen ilk Türk filmi olan 'İstanbul Sokaklarında'nın oyuncu kadrosunda Semiha Berksoy, Hazım Körmükçü, Talat Artemel, Behzat Butak, İsmail Galip Arcan ve Bedia Muvahhit gibi oyuncular bulunuyordu.

Türkiye sanat tarihinde adı ilklerle anılan bu öncü sanatçısını yeni yılın ilk sergisinde bütün yönleriyle görmek bir hediye oldu.

BALKANLAR'DAKİ OSMANLIMİRASINA BÜYÜK KATKI

BALKANLAR'DAKİ Türk izlerinin silinmemesi adına yürütülen çalışmalara bir yenisi daha eklendi. Kuzey Makedonya'nın başkenti Üsküp'te bulunan Uluslararası Balkan Üniversitesi (IBU) tarafından yürütülen 'Kuzey Makedonya Kitabeler Projesi'yle Osmanlı'nın Balkanlar'da bıraktığı izler gün yüzüne çıkartılıyor.

Uluslararası Balkan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Lütfi Sunar öncülüğünde hayata geçirilen proje kapsamında Kuzey Makedonya'daki Osmanlı eserlerinin kitabelerinin ortaya çıkarılması, okunması, tercümesi ve kayıp olanların yerine konulması hedefleniyor. Şimdiye kadar incelenen 120 kitabe deşifre edilerek Türkçe, Arnavutça, Makedonca ve İngilizce olarak dört dile çevrildi. Bu önemli çalışma daha sonra bir sergiye ve kitaba dönüştürüldü.

Prof. Sunar, "Bu süreçte en değerli kazanım, taşların üzerindeki sessiz metinlerin yeniden anlam kazanması oldu. Her bir satır, hem Osmanlı kültür mirasının Balkanlardaki devamlılığını gösterdi hem de geçmişle bugün arasında yeni bir kültürel bağ kurdu. Böylece proje, yalnızca bir belge çalışması değil; bir hafızayı yeniden okuma, anlamlandırma ve paylaşma girişimi olarak tarihe not düşülmüş oldu