Öyle bir uçuyor öyle bir uçuyoruz ki, yakalayabilene aşk olsun. Ülke gelirini uçurduk, Milleti refah sarhoşluğu içinde adeta zenginliğe boğduk.

Uçuyoruz işte

Konuya şöyle girelim.

2005 yılında kişi başına gelirimiz 7.416 iken 2020 yılında 8.648 olmuş. Dolar bazında 15 yılda zenginleşemedik derken aslında gerçeği göremiyorduk.

Yine çokça tartıştığımız konu: 2013 yılında KBG 12.586 iken bir daha bu seviyeyi 2023 yılında yakalayabildik.

Aslında dolar bazında kişi başına gelir verileri tam doğruyu vermiyor. Mesela 2005 yılında 7.416 ile 15,7 aylık gıda ihtiyacımızı (açlık sınırı) karşılayabiliyorduk. 2020 yılında 8.648 ile 21,0 aylık gıda ihtiyacımızı karşılayabilir duruma gelmiştik.

2005-2020 yılı karşılaştırmasında dolar bazında sadece yüzde 16,6 büyüme gösterirken gıda alım gücü açısından yüzde 33,4 refah artışı sağlamıştık.

Bakın bu hesabı aslında en güzel veren dönem 2021-2024 yılı karşılaştırmasıdır:

2021 yılında KBG 9.752 iken bu gelirle 24,1 aylık zaruri gıda ihtiyacımızı karşılayabiliyorduk.

2024 yılına geldiğimizde KBG 15.473 seviyesine yükseliyor. Oysa bu gelirle zaruri gıda ihtiyacını ancak 22,6 ay olarak karşılıyoruz.

Dikkat buyurun: Gelirimiz 9.752 dolardan 15.473 dolara muazzam bir yükseliş yaşıyor. Lakin aynı dönemde ulusal gelir ile gıda satın alma gücümüz 24,1 aydan 22,6 aya düşüyor.

Hatta size ilginç bir ayrıntı daha vereyim: TÜİK 2021-2024 yılları toplam ulusal gelirimizin sabit fiyatlarla yüzde 14,5 arttığını ilan ediyor. Yine bu hesaba göre sabit fiyatla kişi başına gelirimizin de yüzde 12,6 arttığı görülüyor.

Ama öyle olmamış

Gıda satın alma gücümüz (Türk-İŞ) artmadığı gibi bu dönemde azalmış.

Burada TÜİK GSYH hesabında kendi enflasyonunu dikkate alıyor ve sanki büyümüşüz gibi bir durum ortaya çıkıyor. Oysa Türk-İŞ'in açıkladığı açlık sınırına göre ortada bir büyüme, bir refah artışı vs olmamış. Tam tersine 15 bin dolar sınırını geçerek zengin ülkeler sınıfına girerken aslında fakirleşmişiz.

Peki bu hesabı 2005-2024 yılları için yaparsak nasıl bir tablo ile karşılaşırız

Hemen hesaplayalım:

2005 yılında 680 milyar lira ulusal gelirimizden kişi başına düşen tutar 9.940 liraydı. Yine 2005 yılında bir yıllık gıda ihtiyacı için gerekli tutar ise 7.416 liraymış. Yani ulusal gelirimiz ile 15,7 aylık zorunlu gıda ihtiyacımızı karşılayabiliyorduk. İşte bu süre 2024 yılında 22,6 aya yükseldi. Yani acil-zaruri gıda ihtiyacını karşılama süresi olarak reel büyüme oranımız yüzde 44,1 etmektedir.

Aynı dönem için dolar bazında kişi başına gelirimiz ise 7.416'dan 15.473'a yükselerek yüzde 108,6 artış kaydetmiş.