TÜİK 2024-I çeyrek dönemsel GSYH verilerini açıkladı. Buna göre ülkemiz 5,7 büyümüş oldu.

2021-I çeyrekten 2024-I çeyreğe yıllıklandırılmış GSYH'ya göre toplam büyüme 22,4 Bu büyüme oranı aslında yakın dönem büyüme oranlarının bile üzerinde.

Yani Türkiye'nin büyüme tarafında sorun yok!

Düşünsenize sadece 3 yılda gelirimiz 22,4 artmış. Ama bizler dahil çoğu iktisatçı krizden bahsediyoruz.

Olayın alt detaylarına bakıyoruz.

Büyüme 22,4 ama üretim büyümesi 18,4'de kalmış. Adeta deli gibi, çılgın gibi tüketmişiz. Çünkü tüketim büyümesi 54,4.

Üretmeden büyümüşüz; borçlanarak büyümüşüz

Eşit-dengeli büyüme olmadığı için ülke zenginlemiş ama geniş halk kitlesi fakirleşmiş.

2020-2022 gelirine bakıyoruz mesela En zengin yüzde 5'lik kesimin geliri 155,5 artarken en alt yüzde 35'lik kesimin gelir artışı 88,3'de kalmış.

Yani en zengin kesim bu Nass büyümesinden aşırı faydalanıp gelirini katlarken, en fakir kesim bırakın gelir artışını daha da fakirleşmiş oldu.

Sorun tam da burada

Çünkü ülkede genel fiyat seviyesi zenginleşen kesimin büyük talep artışı ile şekillenirken, geliri artmayan fakir kesim daha da ezildi.

Şöyle bir örnek vereyim: Eskiden esnaf lokantasında 10 liraya lahmacun yenilirken lüks semtlerde o lahmacun 40-50 liraydı. Şimdi lahmacun 300-400 liraya çıkarken gelirler sadece 4-5 kat arttı.

Fiyatı 10 kata yakın artışla zengin şişirdi ama fakirin geliri 4-5 kat artışla fiyat artışının çok gerisinde kaldı.

Hatta şu örneğimi de vereyim: Bugün kurdan 1 sıfır attığımızda dolarTL'de 2016 yılını görüyoruz. Ama ürün fiyatlarında bir sıfır attığımızda 2020-21 yılını görüyoruz. Bunun anlamı şu: Türkiye'de genel fiyat seviyesi sanki dolarTL 50-55 liradaymış gibi fiyatlanmış durumda.

Peki, şimdi değişen bir şey var mı

Yani Mehmet Şimşek geldikten sonra ne oldu

Bu yılın ilk çeyreğinde 5,7 büyük ama bu büyümenin yanında tüketim büyümesi yine 7,3 ila daha yüksek. Kısaca yine tüketim ağırlıklı büyüyoruz. Hatta yıllık tüketim malı ithalatının da 50,8 milyar dolara ulaşarak rekor kırdığını belirtelim.

Fakat bazı detaylar var.

Yine yıllıklandırılmış GSYH üzerinden söyleyelim: Mesela 2023-IV çeyrekte GSYH büyümesi 1,05 iken tüketim büyümesi 2,42 oranındaydı. Şimdi GSYH büyümesi 1,26 ama tüketim büyümesi 1,61'e geldi. Kısacası fark kapanıyor.